1-)Tarihi Doku
Orta Asya’dan gelen kavimlerin Anadolu’ya girişleri sırasında bir geçiş bölgesi olan Ağrı bir dönem Hititler’in egemenliğinde kaldıktan sonra, M.Ö.1340-M.Ö.1200 tarihleri arasında Hurriler ve daha sonra da Urartular yöreye hâkim olmuşlardır. Bölge daha sonra sırasıyla Medler, Persler, Makedonyalılar, Ermeniler, Abbasiler, Bizanslılar, Selçuklular, Ani Atabekleri, Cengizliler, İlhanlılar, Celayirliler, Moğollar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Sefeviler’in egemenliğine geçmiştir. Ağrı, Çaldıran Savaşı sonrasında ise Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde Şorbulak olarak anılan ilin adı, Ermeniler zamanında Karakilise olarak değiştirilmiştir. Kazım Karabekir Paşa zamanında Karakilise ismi değiştirilerek Karaköse diye adlandırılmıştır. Cumhuriyetin ilanında il merkezi Doğubayazıt idi. 1926’da Karaköse il merkezi, Doğubayazıt ise ilçe oldu. 1938’de Karaköse ismi Ağrı olarak değiştirildi.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Doğu Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Murat-Van bölümü içinde kalan yüksek Anadolu yaylasının devamı üzerinde yer alan Ağrı’nın doğusunda İran, batısında Muş ve Erzurum, kuzeyinde Kars, güneyinde Van ve Bitlis ile kuzeydoğusunda Iğdır illeri bulunmaktadır. Anadolu İran’la bağlantısını sağlayan yolun üzerinde bulunması ile önemi artan ilin topraklarının %46’sını dağlık alanlar, %29’unu ovalar, %18’ini platolar ve %7’sini yaylalar oluşturmaktadır. 5.137 metre yüksekliğiyle Türkiye'nin en büyük dağı olan Ağrı Dağı il sınırları içerisinde bulunmaktadır.
Ağrı, İzmir’e 1635 km, İstanbul’a 1409 km ve Ankara’ya 1056 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe nüfusu 151.083 ve il genel nüfusu ise 536.199 olarak tespit edilmiştir. Ağrı’nın merkez ilçesi ile birlikte Diyadin, Doğubayazıt, Eleşkirt, Hamur, Patnos, Taşlıçay ve Tutak olmak üzere 8 İlçesi, 4 Beldesi ve 563 köyü bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Karasal iklimin hâkim olduğu Ağrı’da kışları soğuk ve sert yazlar ise kurak ve sıcaktır. Türkiye’nin en soğuk ve en uzun kışının yaşandığı Ağrı’da ilk ve sonbahar kısa sürer.
Karasal iklimin hüküm sürdüğü Ağrı’da tabii bitki örtüsü, genellikle yüksek plato stepleri görünümündeki bozkırlardır. Ormana sahip olmayan ilde bozkırlar özellikle, Ağrı merkez, Eleşkirt ilçesi ve Yukarı Murat Irmağı civarında yoğunluk kazanmaktadır. Ağrı'da bitki örtüsü olarak zengin otsu bitki türleri egemendir. İlkbaharda canlanan otlar, sonbaharda havaların soğumasıyla tükenir. Volkanik bir arazi oluşu, yağışların az, ısının çok düşük olması sebebiyle dağlar ve ovalar çıplaktır. Arazinin % 20’si mer’a ve otlak olup % 80’i ekime elverişli değildir.
4-) Ekonomi
Doğu Anadolu’nun çoğu ilinde olduğu gibi Ağrı’da da sanayi gelişmemiş olup halkın geçimi genelde tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Düzlük alanların daha verimli olduğu Ağrı’da genellikle tarla ziraatına dayalı tarım ve hayvancılık gelişmiştir. Yayla ve meralarda yetişen hayvanlar ve bu hayvanlardan elde edilen ürünler, il ticaret hayatında önemli rol oynar. Şehir Merkezine yakın köylerde arıcılık da yapılır. Yapılan sanayi kuruluşları halkın başlıca geçim kaynağı olan hayvancılığa yöneliktir. Hayvansal hammaddelerin bir kısmı bu endüstri kollarında işlenir. İran sınırında bulunması ve Gürbulak sınır kapısı sebebiyle Doğubayazıt’ta ticaret daha gelişmiştir.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Ağrı ulusal ve uluslararası karayolları bakımından gelişmiş bir şehirdir. Ağrı ili, Portekiz’den başlayarak Gürbulak’ta son bulan, 10 ülkeyi birbirine bağlayan ve batı-doğu rotası olarak adlandırılan yaklaşık 5.700 km uzunluğundaki E-80 (Avrupa rotası) yolunun bitiş noktasıdır. Bu yolun 195 km’si Ağrı ili sınırlarında kalmaktadır. Karayoluyla çevre ile ve ilçelerden Ağrı’ya ve Ağrı’dan çevre il ve ilçelere düzenli karayolu ulaşımı olduğu gibi, büyük şehirlere de her gün karşılıklı otobüs seferleri vardır. Doğu Anadolu Bölgesi'nde ulaşımı sağlayan ana yolların bir kısmı Ağrı il sınırları içinden geçer. Asya'ya açılan bir kapı konumundaki Ağrı'dan, Gürbulak sınır kapısı ile İran'a ulaşım sağlanır. İl merkezinden geçen 100 numaralı devlet yolu, Ağrı'yı Erzurum üzerinden orta ve batı Anadolu'ya bağlar. Bu nedenle Türkiye’nin başta büyükşehirler olmak üzere çoğu şehrinden doğrudan otobüs seferleri düzenlenmektedir. Şehir merkezine 15 km mesafedeki Otogara özel araç veya minibüs ve belediye otobüsleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.
Ağrı Otogarı: Abide Mah., 04100 Merkez / Ağrı
Tel: 0 (472) 215 18 25
2-) Demiryolu
Ağrı doğrudan demir yolu ulaşımı bulunmamaktadır. Ancak Ankara-Kars arasında her gün seferler düzenleyen Doğu Ekspresi kullanılarak Erzurum’a gelindikten sonra otobüslerle Ağrı’ya ulaşım sağlanabilir.
3-) Havayolu
Ağrı’da 1997 yılında kurulan Ağrı Ahmed-i Hani Havaalanı bulunmaktadır. Ağrı’da hava limanı tüm uçak seferlerine açıktır. Ankara, İstanbul ve İzmir hattına tarifeli uçak seferleri bulunmaktadır. Merkeze 9 km mesafe bulunan Havaalanından şehir merkezine ulaşım HAVAŞ servisleri ve belediye otobüsleri ile sağlanmaktadır.
Ağrı Ahmed-i Hani Havaalanı: 100. Yıl Mah., 04000 Ağrı Merkez/Ağrı
Telefon: 0 (474) 216 0402
Şehrin Meşhur Yönleri
Doğu Anadolu’nun en karlı ve yüksek şehirlerinden biri olan Ağrı, Türkiye’nin ve Avrupa’nın en büyük dağı olan Ağrı Dağına ve Nuh'un Gemisine ev sahipliği yapması ile meşhurdur.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Ağrı’yı gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Bu noktada özellikle İsmail Beşikçi Caddesi üzerindeki mağaza ve dükkânlardan farklı kokusu ve binlerce renkli yayla çiçeğinden elde edilen, ülkemizin en lezzetli ballarından olan Ağrı Beyaz Balı ve yöreye has peynirlerden ve özellikle Cacık peyniri alınabilir.
Ayrıca “Dev bir halı ve kilim pazarı” olarak kabul edilen Doğubayazıt’tan göz kamaştıran ve çoğu el dokuması olan Anadolu, İran ve Kafkasya halılarından satın alabilirsiniz.
İsmini Avrupa'nın ve Türkiye'nin en büyük dağı olan Ağrı Dağından alan Ağrı, Urartu, Osmanlı, Selçuklu ve pek çok dönemden izler taşıyan “Kartal Yuvası” gibi haşmetli görüntüsü ile ziyaretçilerini kendine hayran bırakan bir şehirdir. Topraklarında yaşamış bütün medeniyetlerin izlerinin halen görülebildiği Ağrı’da gezilmesi gereken ve başka yerde görme şansınızın olmadığı birçok doğa harikası yer vardır. İşte Ağrı’ya gitmenizi gerektiren tarihi ve doğal güzellikler:
1-) Ağrı Dağı
Doğu Anadolu'da İran sınırı yakınında ve 5137 metre yüksekliği bulunan Ağrı Dağı, Türkiye’nin ve Avrupa’nın en büyük dağı olmasının yanı sıra jeolojik konumu ve Büyük Tufan'dan sonra Nuh'un gemisine ev sahipliği yapması dolayısıyla efsanevi özelliğe sahip olan nadir dağlardan biridir. Kutsal kitaplarda da adı geçen Ağrı Dağı'nın başta Ararat, Kuh-i Nuh, Gli Dağ, Cebel ül Haris olmak üzere farklı dillerde birçok ismi bulunmaktadır. Marco Polo'nun hiçbir zaman çıkılamayacak dediği dağa ilk tırmanışı kayıtlara göre 9 Ekim 1829 yılında Prof. Frederik Von Parat tarafından gerçekleştirildi. Yüksek zirvesinin verdiği ihtişam ve heyecan nedeniyle dağcılık meraklılarının her daim gözde mekanlarından biri olan Ağrı Dağı, her yıl binlerce yerli ve yabancı dağcı tarafından ziyaret edilmektedir. Dağ tırmanışlar için en uygun zaman Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları olup tırmanışlar izne tabidir. Kış tırmanışları zorlu ancak zevklidir. Tüm dağcılar için Ağrı Dağı kış solo tırmanışı en büyük hedeftir. Doruğunda bir örtü buzulu bulunan Ağrı Dağının doğu yüzünde Serdarbulak Yaylası ve 3896 metre yükseklikteki Küçük Ağrı Dağı yer alır. Ağrı Dağı yüksekliği, buzulları, insanları, değişik yapısal görünümleri, kar sınırına kadar kaplı otlukları ve dağ çayırları ile ilginç ve çekici bir görünüme sahiptir. Doğubayazıt’ta bulunan Ağrı Dağına tırmanış için özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ya da turlarla Eli Köyü’ne varıldıktan sonra yetkililerce belirlenmiş olan rotalar takip edilerek tırmanışlar gerçekleştirilmektedir.
2-) Meteor Çukuru
Doğubayazıt’ta bulunan Meteor Çukurunun 1892 yılında bir gece vakti büyük bir göktaşının düşmesi sonucu oluştuğu ve düşme sonucu büyük bir sarsıntının meydana geldiği ve Gülveren Köyü'nün su kaynaklarının bulanık aktığı halk arasında söylenmektedir. Karstik çöküntü olan 60 metre derinliğe ve 35 metre çapa sahip olan Meteor çukuru, 1988 yılında Erzurum Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulunca tescillenmiş 2'nci derece doğal sit alanıdır. Her yıl binlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir. Doğubayazıt ilçe merkezinin 35 kilometre doğusunda, Gürbulak Gümrük Kapısının yaklaşık 2 kilometre kuzeydoğusunda bulunan Meteor Çukuruna özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
3-) Nuh'un Gemisi
Ağrı Dağı'nın güney karşısındaki Telçeker ile Üzengili köyleri arasında doğal bir anıt olan ve gemi biçiminde bir şekle ve siluete sahip olup Nuh'un Gemisi olarak adlandırılan alanın, Nuh tufanı sonucunda karaya oturan geminin kaldığı yer olduğu öne sürülmektedir. Halk arasındaki adı Cudi Dağı olan alanda, 1983 yılından itibaren yerli ve yabancı bilim adamları tarafından kutsal geminin kalıntılarını arama çalışmaları yapılmaktadır. 1987 yılından beri doğal sit alanı ve açık hava müzesi olarak koruma altına alınmış olan Nuh’un Gemisi'nin izi ilk kez 11 Eylül 1959 günü harita yüzbaşısı İhsan Durupınar tarafından doğu bölgesinin havadan çekilmiş fotometrik haritalarını tetkik edilirken keşfedilmiştir. Burada gemi biçimli bir şekil vardı. Resim bütün dünyayı ilgilendiriyordu. İlk bakışta gerçekten gemiye benzeyen bu yapının heyelanın etkisiyle mi yoksa Nuh’ un gemisinin karaya oturduğu yer mi olduğu henüz tartışma konusudur. Şekil Nuh’ un gemisi olması kadar ilginç olmakla beraber, doğal anıt niteliğindedir. Yer kabuğunun bir oyunu sonucunda oluşsa dahi şekil yer bilimleri açısından da ilginçtir. Nuh’un Gemisi'nin kütlesi, sürekli heyelan olan ve akıntının bütün şiddetiyle devam ettiği yamaçta olduğu halde, yerinde basit kalmış, şekil bozulmamıştır. Kütlenin biçimi, insanoğlunun yaptığı ilk gemilere benzerlik göstermektedir. Ağrı Doğubayazıt ilçesinin Telçeker ile Üzengili köyleri arasında kalan Türkiye- İran Transit yoluna 3.5 kilometre mesafede bulunan Nuh’un Gemisine özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
4-) Meya (Günbuldu) Mağaraları
Diyadin Günbuldu köyünde bulunan Mağaralar, kayalara oyularak yapılmış barınma yerleri, tapınak, ibadethane ve odalardan oluşmakta olup oldukça ilgi çekicidir. Barınak ve ibadethanelerde değişik inançların izleri görülmektedir. Antik bir kent görünümündeki yerleşim yerinde mağaralar ve tarihi kalıntılar köyün 400 metre uzağında bulunmaktadır. Doğunun nadide yerleşim yerlerinden olan antik kent birçok medeniyetin izlerini günümüze taşımaktadır. Oldukça tahrip edilmiş kentten, günümüze mihrap, haçlı taşlar ve mezarlar kalmıştır. Buradan çıkarılan iki koç heykeli, şu anda il merkezinde bulunmaktadır. Diyadin ilçe merkezine 12 kilometre uzaklıktaki Günbuldu Köyü'nde bulunan Meya Mağaralarına özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
5-) Balık Gölü
Taşlıçay ve Doğubayazıt ilçe sınırları içerisinde kalan Aras Dağları üzerinde bulunan Balık Gölü, denizden 2 bin 241 metre yüksekliğe sahip olması nedeniyle Türkiye’nin en yüksek rakımlı göllerinden biridir. Bir lav seti gölü olan Balık Gölü, içme suyu ve kullanma suyu koruma sahası statüsünde olup yakınındaki yerleşim birimleri için içme suyu sağlamaktadır. Çevresindeki dağlardan gelen küçük dereler, kıyısındaki pınarlar ve yer altı sularıyla beslendiği için akış durumu ve sürekliliği ile ilgili veriler tespit edilememiştir. Taşlıçay İlçesi'ne 26 kilometre, Doğubayazıt ilçesine 60 kilometre mesafede bulunan Balık Gölüne özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
6- İshak Paşa Sarayı
Ağrı’nın sembolleşen yapılarından biri olan İshak Paşa Sarayı Çıldır Atabeklerinden Çolak Abdi Paşa tarafından 685 yılında yapımına başlanılmış ve aynı soydan gelen Küçük İshak Paşa zamanında 1784 yılında tamamlanmıştır. Ağrı’da yapılan en büyük ve en önemli mimari eserdir. İshak Paşa Sarayı, Geleneksel Türk Mimari karakterinde ve Selçuklu Mimarisi biçiminde bir yapıdır. Bu yapılar topluluğunda Osmanlı ve Selçuklu mimarisinin öğeleri yanında, Avrupa sanatının Barok Üslubu'nun etkileri de görülmektedir. Zamanın en modern ve ileri anlayışı ile yapılmış olup, genel hatlarıyla Türk kültürünün özelliklerini taşır. Bir Osmanlı Dönemi Yapısı İshak Paşa Sarayı görkemli özel mimarı yapısı, anıtsal taç kapıları, haremi, selamlığı, cami ve yüzlerce odası ile görülmeye değer bir şaheserdir. Yapımı birçok efsane ve hikâyeye konu olan İshak Paşa Sarayı; Osmanlı döneminde Anıtsal taçkapı, avlulara çıkan diğer kapılar gibi, kabartma, süsleme ve zengin bitki motifleriyle Selçuklu sanatının özelliklerini taşır. Saray, tarih ve sanat tarihi yönünden eşsiz bir değere sahiptir. Ahıskalı ustalar tarafından yapılan Saray 115x50 metre boyutlarında, tesviye edilmiş Karaburun tepesi üzerine terası, iki avlu ile bu avluları çevreleyen çeşitli yapı topluluğundan meydana gelmekte olup bir saray için gerekli tüm bölümlere sahip muhteşem bir yapıdır. 100 yıla yakın bir sürede yapımı tamamlanan Saray, Doğubayazıt’ın 7 kilometre güneydoğusunda, Eski Beyazıt’a ve ovaya hakim yüksek bir tepenin üzerine kurulmuş, pek çok bölümleri olan komple bir saraydır. Taş duvarların içinde görülen boşluklar, sarayın kalorifer tesisatı andıran merkezi ısıtma sistemiyle ısıtıldığını göstermektedir. Birinci Dünya Savaşı'na kadar Bayezid Sancağı bu saraydan yönetilmiştir. Doğubayazıt ilçe merkezine 8 km mesafede bulunan İshak Paşa Sarayına özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
7-) Ahmed-i Hani Türbesi
17'nci yüzyılda yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam âlimi Ahmed-i Hani’ye ait türbe Ağrı’da en çok ziyaret edilen mekânlardandır. 1651 yılında doğan ve ölüm tarihi kesin olarak bilinmeyen Ahmed-i Hani'ye ait türbenin yanında sonradan bir de cami yapılmıştır. Doğubayazıt'a 8 kilometre mesafede, İshak Paşa Sarayı'nın üst kısmında bulunan Türbeye özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
8-) Eski Bayezid Cami
1514 Çaldıran Savaşı’ndan sonra I. Selim zamanında Doğubayazıt’ın, Osmanlı topraklarına katılmasından sonra Doğubayazıt Kalesi'nin hemen yanında, merkezi kubbeli ve tek minareli Bayezid Camisi de o dönemde yapılmıştır. Caminin yer aldığı yamaç düzeltildikten sonra, duvar örülmek suretiyle düz bir teras oluşturulmuş ve üzerinde bu camii inşa edilmiştir. Kesme taştan yapılan bu camii, kara planlı olup tek kubbelidir. Tarihi caminin giriş kapısı, beden duvarları, mihrabı, son cemaat yeri, mihrabiyeleri, duvar payeleri, kubbeye geçiş sistemleri, duvarlardaki kemerler, pencereler ve minarenin yapımında bir sadelik göze çarpmaktadır. Bulunduğu yamaçtan kaynaklı olarak oldukça güzel bir manzaraya sahip olan Cami ziyaretçilerin uğrak yerlerinden biridir. Türbe Doğubayazıt ilçe merkezine yakın bir konumda Camiye özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
9-) Diyadin Kaplıcaları
Doğu Anadolu Bölgesi'nin önemli termal turizm merkezlerinden olan Diyadin Kaplıcaları 48 kilometrekarelik alana yayılmış olup şifa arayanların uğrak yerlerinden biridir. Diyadin ilçesindeki kaplıca bölgesi, birbirinden kopuk olarak bulunan Yılanlı, Davut, Tunca ve Köprü kaplıcaları olmak üzere geniş bir alana yayılmıştır. Kaplıcalardan kurulmuş şehri andıran bölgede hizmet veren kaplıca tesisleri, yılın 12 ayı cilt ve romatizma hastalıkları başta olmak üzere çeşitli rahatsızlıklarına şifa arayanları ağırlıyor. Bu alanının içinden geçen Murat Nehri, görsel ve rekreatif açıdan kaplıca bölgesine önemli bir doğal değer kazandırmaktadır. Diyadin Kaplıcaları’nın termal suları bikarbonat, klorür, sülfat, kalsiyum, karbondioksit gazı içermesi ve toplam mineralizasyonunun 1 gr/lt olması nedeniyle çeşitli hastalıklara şifa kaynağıdır. Ağrı'nın güneydoğusunda bulunan Diyadin ilçe merkezine 5 kilometre mesafede yer alan Kaplıcalara özel araç ve veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
10-) Güneykaya Kayak Merkezi
Eleşkirt ilçesindeki Güneykaya Kayak Merkezi, konumu ve sürekli kar yağışı alması bakımından kayak tutkunlarının ve dağcıların uğrak noktalarındandır. Kayak merkezinde yürüyüş parkuru, çocuk oyun parkı, otoparkın yanı sıra 1 otel, 2 günübirlik tesis ve 1 kayak kulübü bulunmaktadır. Bölgede 1 adet telesiyej, kapalı ve açık dörtlü koltuklar ile hizmet vermektedir. Türkiye’de bulunan en zor pistlerden biridir. %80’lik eğimleri olan bu tesisin, baby lifti de bulunmaktadır. Orta ve zor derecelerde pistleri ile kayak tutkunlarının büyük tecrübeler edineceği bir tesistir. Yöre halkı ve çevre illerden gelenlerin yoğun ilgi gösterdiği bir yerdir. Güneykaya Kayak Merkezinde, kayak mevsiminde kar kalınlığı 1-2 metreyi buluyor. Bu kayak merkezi orta ve zor pistlere sahip olup merkezde kayak mevsimi Aralık-Nisan aylarıdır. Ağrı merkeze 45 km Eleşkirt ilçe merkezine ise 4 km uzaklıkta bulunan Kayak Merkezine özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
11-) Diğer Yerler
Ağrı’nIn yukarıda belirtilen tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra Doğubayazıt ilçe merkezine 7 km. uzaklıkta, İshakpaşa Sarayı yakınındaki sarp bir kayalık üzerine kurulmuş olan ve bir Urartu eseri olan Doğubayazıt Kalesini; Eski Doğubayazıt’ın hemen altında adeta bir vaha görünümünde, yemyeşil büyük bir bahçe olan ve 16. yüzyılda ortaya çıktığı sanılan ve asırlarca Anadolu'da dilden dile anlatılan, ''Kerem ile Aslı'' hikayesinin geçtiği yer olan Keşişin Bahçesini; Doğubayazıt'ın kuzey doğusunda Küçük Ağrı dağının eteklerinin bittiği düzlükte bulunan ve örneğine çok az rastlanabilecek doğal bir anıt niteliğinde olan Buz Mağarasını; Ağrı'nın Diyadin İlçesinde, ortasından Murat Nehri'nin geçtiği Diyadin Kanyonunu; Akkoyunlular tarafından Hamur'un Karlıca köyünde yalçın kayalar üzerine yapılmış olan Şoşik Kalesini; önemli bir inanç merkezi olup Hz. Nuh'un mezarının da burada olduğuna inanılan Taşlıçay’daki Üç Kiliseyi ve Hamur Kümbeti veya diğer adıyla İbrahim Paşa Kümbetini de gezilecek yerler listesine koymayı unutmayınız.
Ne Zaman Gidilir? Neler Yapılır?
Ağrı’ya hâkim olan iklim koşulları ve gezilecek yerlerin niteliği dikkate alındığında Ağrı için en ideal gezi dönemi ilkbahar ve yaz aylarıdır. Kayak merkezi ve termal tesisleri için kış ayları da uygundur.
1-) Şehrin Yemek Lezzetleri
Doğu Anadolu bölgesinin en karlı ve soğuk şehirlerinden biri olan Ağrı mutfağı ile ziyaretçilerine ziyafet sunmaktadır. Genel olarak hayvansal gıda ağırlıklı bir mutfak kültürüne sahip olan Ağrı’da kırmızı et üretimine bağlı olarak tüketimi de yaygın olan bir besin kaynağıdır. Bu durum Ağrı yöresinde, daha çok kırmızı etten yapılan yemeklerin meşhur olmasını sağlamıştır. Kış mevsiminde de buğday ve yazın kurutulan sebzelerin kullanıldığı Ağrı yemekleri kendine has bir lezzete sahiptir. Bu nedenle yolunuz Ağrı’ya düştüğünde yağsız, sinirsiz, kemiksiz sığır eti, çok az miktarda soğan, bir adet yumurta ve baharatlardan yapılan ve Ağrı’nın en tanınmış yemeği olan Abdigor Köftesini ;
buğday unundan hazırlanan hamurdan hazırlanan yufka içine yörede yetişen çiriş bitkisi konularak hazırlanan Çiriş Ketesini; genç kuzu veya oğlak etinin Gosteberg adı verilen dağ otu ile pişirilmesiyle yapılan ve çoban buğulaması da denilen Gosteberg Etini;
kabuğu alınmış buğdaydan yapılan Ayran Aşı Çorbasını; İnce yarmanın bulamaç şeklinde pişirilmesi ve sonra havuz gibi açılan ortasına tereyağı konularak servis edilen Haşili ;
lezzetli tadından ziyade ortopedik tedavilerde ilaç olarak kullanılan ve Balık Gölü ve Cuma Çay’ında bulunan Alabalığı; Doğu Anadolu’nun yöresel mantısı gibi olan Hengeli;
tandırda tuz katmadan saatlerce pişirilen tavşan eti ve kabuğu alınmış buğdayın birleşimiyle yapılan Haliseyi ve un, süt, su ve şekerin karıştırılmasının ardından yağda kızartılıp helva şekline getirilen Murtuğayı denemeyi unutmayınız.
Ağrı’ya gelen ziyaretçilerin konaklayabileceği çok çeşitli konaklama imkânları bulunmaktadır. Doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel öneme sahip yapılarıyla her yıl çok sayıda turiste ev sahipliği yapan Ağrı’da konaklamak için her bütçeye uygun kaliteli otel ve pansiyonlar bulunmaktadır. Özel sektöre ait konaklama yerlerinin haricinde Ağrı ve ilçelerinde öğretmenevi ve polis evi gibi kamu kurumlarına ait konaklama yerleri de bulunmaktadır. Aşağıda kalınabilecek yerlerin listesi verilmiştir.
Ağrı Merkez Öğretmenevi: Kağızman Caddesi. No:1. Ağrı
Telefon: (472) 215 28 89
Ağrı Polisevi: Özel Harekat Şube Müdürlüğü Karşısı. Erzurum Yolu Üzeri. Merkez – Ağrı
Telefon: (472) 215 29 76
Ağrı Devlet Su İşleri Misafirhanesi: DSİ 8. Bölge Müdürlüğü Fırat Mah. 1003 Sok. No:2 Ağrı
Telefon: 0 472 215 12 18
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Konuk Evi: İbrahim Çeçen Üniversitesi Kampüsü İçi Erzurum Yolu 5. Km Merkez Ağrı
Telefon: 0472 215 70 57
1-) Festival ve Etkinlikler
Ağrı, tarihi ve doğal güzelliklerini tanıtmayı ve korumayı amaçlayan yöresel ve ulusal düzeyde birçok etkinlik ve festivale de ev sahipliği yapmaktadır. Yapılan bu festival ve etkinliklerden katılmanızı önerdiklerimiz şunlardır:
Ahmed-i Hani Kültür, Sanat ve Turizm Festivali
Ahmed-i Hani Kültür, Sanat ve Turizm Festivali her yıl Eylül ayında Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde düzenlenmektedir. Festival kapsamında şiir dinletileri, konserler, dengbej dinletileri ve ağrı türküleri gibi etkinlikler gerçekleştirilmektedir.
Balıkgöl Festivali
Ağrı ile Iğdır sınırlarında bulunan, Türkiye’nin en yüksek rakımlı Balık Gölünde, Taşlıçay Belediyesi tarafından her yıl Ağustos ayında Balıkgöl Festivali düzenlenmektedir. Festival kapsamında Belediye araçlarıyla Balık Gölü’ne götürülen katılımcılara, yöreye özgü yemekler, balık ve çeşitli ikramlar yapılmakta ve tekne turları ve konser organizasyonları düzenlenmektedir.
Ağrı Bal Festivali
Ağrı Valiliği tarafından her yıl Eylül ayında düzenlenen Ağrı Bal Festivali, Ağrının meşhur ballarının tanıtımı ve il ekonomisine olan katma değerinin artırılmasını sağlamanın yanı sıra balın insan sağlığı konusunda vatandaşları bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır. Festival kapsamında çeşitli bal kategorilerinde yarışmalar, halk oyunları folklor ekibi gösterileri ve müzik dinletisi gibi çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.
2-) Sosyal ve Kültürel Alanlar
Ağrı’da tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz alışveriş merkezlerinin yanı sıra yöresel ürünleri satın alabileceğiniz yöresel çarşı ve dükkânlar bulunmaktadır. Bu noktada Doğubayazıt ilçesindeki Doğubayazıt AVM isimli alışveriş merkezi, Ağrı’ya gittiğinizde zaman harcayacağınız, keyifle alışveriş yapacağınız nezih mekânlardan birdir. Bunun yanında Ağrı’ya özgü yöresel lezzet ve ürünlerin satıldığı İsmail Beşikçi Caddesi üzerindeki mağaza ve dükkânlardan yöresel ürünler alabilirsiniz.
Tarihi ve doğal güzellikleriyle adından söz ettiren Ağrı’da sosyal ve kültürel yaşam da hareketlidir. Ağrı Kültür ve Kongre Merkezi başta olmak üzere şehirdeki kültürel mekânlarda yıl boyu birçok etkinliğe ev sahipliği yapılmaktadır. Çevre il şehir tiyatroları ve devlet tiyatroları bu kültür merkezlerinde önemli gösterilere imza atmaktadır.
Ağrı Kültür ve Kongre Merkezi: Abide Mah. 620. Sk. No:3, Merkez/Ağrı
Tel: 0472 215 16 17
3-) Üniversite
Ağrı’da 2007 yılında kurulmuş olan Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi bulunmaktadır. Üniversite mevcut halde, 8 fakülte, 6 yüksekokul, 3 enstitü, 6 meslek yüksekokulu ve 10 araştırma merkezi ile yükseköğretim hizmeti vermektedir. Ağrı-Erzurum yolunun 4. kilometresinde bulunan üniversitenin ana yerleşkesine ulaşım belediye araçlarıyla sağlanmaktadır.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi: Erzurum Yolu 4 Km 04100 Merkez/Ağrı
Tel: 0472 –215 98 63
Kredi Yurtlar Kurumunun bünyesinde üniversitesi öğrencilerine il merkezinde hizmet veren 5 tane yurt bulunmaktadır. Devlet yurtları haricinde şehir merkezinde öğrencilere hizmet veren bir çok özel yurt ve apart şeklinde öğrenci evleri de bulunmaktadır.
Abdurrahim Arvasi Öğrenci Yurdu: Fırat Mah. Yurt Sok. No 10 Ağrı
Telefon: 0(472) 215-41-19
Ümmü Eyüp Öğrenci Yurdu: Fırat Mah. Çevre Yolu Cad. Ahmedi Hani Yurdu A-Blok Apt. No: 206 / 1 Ağrı
B-C Blok-Fırat Mah. 1009. Sokak No:7-9 (Devlet Hastanesi Arkası) Ağrı
Telefon: 0(472) 215-5380, 0(472) 215-7045
Ağrı-Ahmed-i Hani Öğrenci Yurdu: A Blok- Fırat Mah. 956. Sok. No: 9 / C Blok- Fırat Mah. 956. Sok. No:11/ b Blok- Fırat Mah. 980 Sok. No:11 Merkez/Ağrı
Telefon: 0(472) 215-30-56
Ağrı Yurdu: Fırat Mahallesi Yaşar Kemal Cad. 1003 Sok. No: 217 (Eski Eğitim Fakültesi Kampüsü) Merkez/Ağrı
Telefon: 0(472) 215-26-37
İshak Paşa Öğrenci Yurdu: Fırat Mah. Erzurum Çevre Yolu Üzeri Sanayii Sitesi Karşısı Nazar Petrol Yanı No: 124 Merkez/Ağrı
Telefon: 0(472) 215-24-68
4-) Kütüphane
Ağrı ve ilçelerinde Kültür ve Turizm Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren halk kütüphanelerinin yanı sıra Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Merkez Kütüphanesi bulunmaktadır.
Ağrı İl Halk Kütüphanesi: Erzurum Caddesi Kültür ve Kongre Merkezi Kat 3 Ağrı
Tel: 472 215-1333
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Kütüphanesi: Erzurum Yolu 4 Km Merkez/Ağrı
Tel: 0472 –215 98 63
Ağrı Valiliği
Fırat Mahallesi Yaşar Kemal Caddesi Ağrı
0472 215 10 01
Ağrı Belediyesi
0472 215 11 90
Ağrı İl Emniyet Müdürlüğü
Leylek Pınar Mahallesi Vali Konağı Caddesi No:50 Ağrı
0 505 318 04 00 / 0 472 215 23 (56-57-58)
Ağrı İl Jandarma Komutanlığı
Fırat Mah. Atalay Cad. No: 28 Ağrı
0472 215 11 48-0472 215 93 11
Ağrı İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Fırat Mah. Erzurum Cad. 934 Sk. Merkez Ağrı
0472 280 94 00
Ağrı İl Sağlık Müdürlüğü
Hürriyet Mah. Dr. Yaşar Eryılmaz Cad. No/2 Ağrı
0472 215 1232-1245-1246
https://agriism.saglik.gov.tr/
Ağrı Devlet Hastanesi
Fırat Mah. Çevre Yolu Üzeri Suçatağı Mevki Otogar Karşısı. Ağrı
0 472 215 10 56 - 215 87 10 - 215 63 63 - 215 18 16 - 2