1-) Tarihi Doku
Antik çağda, Parthenios adı verilen Bartın Irmağının kenarında kurulan Bartın şehrinin PARTHENİA adıyla anıldığı ve zamanla Bartın’a dönüştüğü yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır. M.Ö. 14. yüzyılda Gaskaların sahiplendiği Bartın, daha sonra sırasıyla Hititler, Frigler, İonlar, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Helenler, Pontuslular, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlıların egemenliği altına girmiştir. Roma döneminde askeri ve ekonomik nedenlerle önem kazanan Bartın; 1392 yılında Osmanlı egemenliğine girerken Amasra; Ceneviz Kolonisi olarak varlığını sürdürmüş ve Fatih Sultan Mehmet tarafından 1460 yılında Osmanlı topraklarına dâhil edilmiştir.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Bartın il sınırları içerisinde tarihi “Paphlagonia” bölgesindeki antik kentlerden; Sesamos (Amasra), Kromna (Kurucaşile) ve Erythinoi (Çakraz) gibi önemli antik kentler bulunmaktadır. Bartın, Zonguldak iline bağlı ilçeyken 28.08.1991 tarih ve 3760 sayılı yasayla il statüsüne kavuşmuştur.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Batı Karadeniz bölgesinde bulunan Bartın, Kuzeyde 59 km’lik sahil şeridiyle Karadeniz, doğuda Kastamonu, güneydoğuda Karabük, batıda ise Zonguldak illeriyle komşudur. Bartın; doğu, batı ve kuzeyden yüksekliği 2000 metreyi geçmeyen dağlarla çevrilidir. Dağlar, yüksek olmamakla birlikte oldukça dik, sahillere doğru sarp ve kayalık olup en yüksek nokta Keçikıran Tepesi’dir. Bartın Irmağı ve kolları tarafından derin bir biçimde parçalanan arazi çok engebeli bir görünümdedir. Irmağın genişlediği alanlarda ve dağların oldukça dik yamaçları arasında dar ve derin vadiler yer almaktadır. Şehir merkezlerine inildikçe düz ovalar artmaktadır. Bartın ile Amasra ve Kurucaşile ilçelerinin denize sınırları vardır. Ulus ilçesinde Uluyayla, Kumluca beldesinde Ardıç (Gezen) ve Kokurdan yaylaları, Arıt Köyünde Zoni Yaylası muhteşem doğa güzellikleriyle dağ ve yayla turizmi açısından önem arz etmektedir. Bartın’ın en önemli akarsuyu, milattan önceki yıllarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı’dır. Şehirden geçen Bartın Irmağı'ndan denize gemiyle gidilebildiğinden Türkiye'de deniz trafiğine uygun tek ırmaktır.
Türkiye’nin önemli yerleşim yerlerinden biri olan Bartın, İzmir’e 686 km, İstanbul’a 690 km ve Ankara’ya 242 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçenin nüfusu 155.765 il genel nüfusu ise 198.249 olarak tespit edilmiştir. Bartın’ın halen Merkez, Amasra, Ulus ve Kurucaşile olmak üzere 4 ilçesi, Kozcağız, Kumluca, Abdipaşa ve Hasankadı beldeleriyle birlikte toplam 8 belediyesi ve 265 köyü bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Klasik Karadeniz ikliminin hüküm sürdüğü Bartın’da yazları sıcak, kışları serin geçmektedir. Şehrin denize yakınlığı ve pek yüksek olmayan dağ sıralarının kıyıya paralel oluşu, genellikle kıyı şeridi üzerinde sıcaklık farklarının azalmasına, nemin artmasına ve balkanlardan gelen hava kütlelerinin etkisine sebep olmaktadır. Özellikle Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları deniz turizmine en uygun aylardır.
Bartın Karadeniz ikliminin doğa sonucu olarak ormanlık alanları, bitki ve ağaç türü zenginlikleri ile yaban hayvanları yönünden Türkiye’nin en ilginç ve en zengin ormanlık alanlarındandır. Bartın’ın 2143 km2 olan yüzölçümünün %46’sını ormanlar, %35’ini tarımsal alanlar, %7’sini çayırlar ve meralar, %12’sini de kültüre elverişsiz alanlar ve yerleşim merkezleri kaplamaktadır. Bitki coğrafyası bakımından oldukça karışık bir durum gösteren Karadeniz bölgesinde; hem Karadeniz, hem de Avrupa-Sibirya bitki coğrafyasına ait bitki grupları ve türleri görülebilmektedir.
Bartın’ın ormanları genellikle yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşmaktadır. Sahil boyunca 600 m yüksekliğe kadar olan alanın karakteristik ağaçları; Meşe, Kayın ve Gürgendir. Sahilden içeride ve 1500 m’den yüksek kesimlerde; Kayın, Kestane, Köknar ve Çam türleri, sahil şeridinde de Ceviz, Kestane ve Fındık plantasyonları yaygındır.
4-) Ekonomi
Bartın’ın ekonomisi tarım, sanayi ve ticarete dayanmaktadır. Tahıllardan en çok buğday, mısır, meyvelerden ise çilek yetiştirilir. Büyük baş hayvan yetiştiriciliği ve yumurta üretimi de önemli gelir kaynakları arasında yer alır. Gemi yapımcılığı en önemli sanayi koludur. Buna bağlı olarak ip, halat ve makara yapımı gibi sanat kolları da gelişmiştir. Kontrplak, kereste, kiremit, çimento, kâğıt sanayii gibi oldukça çeşitli sanayi kolları şehirde ticaretin gelişmesini sağlamıştır. Sanayileşmede istihdamın Taş Kömürü Kurumunun Amasra ve Zonguldak kömür ocaklarında yoğunlaşması nedeniyle diğer kollardaki sanayileşmenin uzun süre geri palanda kalmasına yol açmıştır. Taş Kömürü Kurumunun yanı sıra Bartın Çimento Fabrikası ve ORÜS Orman İşletmesi ile kamunun başlattığı sanayileşme süreci Bartın'ın il olmasından sonra özel sektör yatırımları ile devam etmektedir.
Yörede hâkim ekonomik sektör olan kömür, tarımdan gelir elde etme düşüncesini arka plana itmiştir. Bartın ve çevresi 1. ve 2. jeolojik devirlere ait kalker karbon araziden oluşmaktadır. Bölgenin sahil kesiminde Tarlaağzı, Amasra, Kurucaşile ve Arıt yöreleri geniş kömür damarlarıyla kaplıdır. M.T.A. tarafından yapılan tespitlere göre yörede kuvarsit, şiferton, yapı taşları, dolomit, marna alçıtaşı, kil yatakları, volkonik taş ve inşaat kumları çeşidinden zengin maden yatakları vardır.
Bartın'dan diğer illere tarımsal ve hayvansal ürünler ile sanayi ürünleri pazarlanmaktadır. Bunlar arasında taze fasulye, biber, domates, salatalık, her türlü yeşil sebze, çilek, fındık, büyük miktarda kestane, canlı hayvan, et ve süt ürünleri, yumurta ile ilde kurulu sanayi tesislerinde üretilen çimento, kireç, tuğla, kiremit, vitrifiye, konserve ve tekstil ürünleri ile kömür önemli yer tutar. İnşaat malzemeleri içerisinde ateş tuğlası, pres tuğla, dekoratif tuğla, döşeme ve şömine tuğlaları, renkli beton kiremit ürünleri tüm Türkiye'ye ve dış ülkelere pazarlanmaktadır.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Karadeniz’in sahil kenti Bartın’ın karayolu ulaşımı iyi noktadadır. Şehrin toplam karayolu uzunluğu 281 km olup bunun 142 km’si devlet yolları, 139 km’si de il yolları ağında yer alır. Bartın’ın şehirlerarası ulaşımını sağlayan karayolu; batıda Çaycuma-Devrek (Zonguldak) – Mengen-Yeniçağa (Bolu), güneyde de Safranbolu (Karabük)-Gerede (Bolu) üzerinden E-80 Otoyolu ile E-5 Devlet yoluna ulaşmaktadır. Doğuda Cide (Kastamonu), güneyde de yine Safranbolu (Karabük) üzerinden Orta ve Doğu Karadeniz ve İç Anadolu’ya açılmaktadır. Artan turizm potansiyeli ile birlikte özellikle Bartın iline Ankara, İstanbul, İzmir, Trabzon, Bursa ve Antalya illerinden her gün düzenli olarak otobüs seferleri yapılmaktadır. Ankara–Bartın yolu üzerinde şehir merkezine 8,5 km mesafede bulunan Bartın Otogarına ulaşımı özel araç veya minibüs ve ticari taksilerle ya da firmaların özel servisiyle sağlanabilir.
Bartın Otogarı: Tuzcular Mah. Bartın-Kozcağız Yolu üzeri Merkez/Bartın
Tel: (0378) 220 00 40
2-) Demiryolu
Bartın İli sınırları içinde demiryolu ağı bulunmamaktadır. Bartın’a demiryolu ile ulaşım, İl merkezine 38 km uzaklıktaki Saltukova Tren İstasyonu ile sağlanmaktadır.
Saltukova Tren İstasyonu: Karboğaz Mah. İstasyon Cad. Saltukova, Çaycuma, Zonguldak
Tel: 0372 618 10 90
3-) Havayolu
Bartın ilinin kendisine ait havaalanı bulunmamaktadır. Havayolu ulaşımı çevre illerde bulunan havaalanları vasıtasıyla karşılanmaktadır. Bartın’a en yakın havaalanı olan ve 38 km uzaklıktaki bulunan Zonguldak Çaycuma Havalimanı havayolu ulaşımı için kullanılabilir. İstanbul-Zonguldak-İstanbul seferleri Türk Hava Yolları tarafından her Pazar, Salı ve Perşembe günleri; Atlas Global tarafından da her Cumartesi ve Çarşamba günleri İstanbul Havaalanı - Zonguldak Çaycuma Havaalanı seferi yapılmaktadır.
Zonguldak Çaycuma Havalimanı: Saltukova Yolu, 67970 Hacılar Köyü/Çaycuma/Zonguldak
Tel: 0 (0372) 618 2457
Şehrin Meşhur Yönleri
Bartın, tarihi ve doğal güzellikleri, yöresel lezzetleri ve ürünleri ile son dönemde turizm alanında adından söz ettiren bir şehir olmuştur. Üzerinde taşımacılık yapılabilen ve Karadeniz’e çıkışı olan Bartın Çayı, şehrin simgesi konumundadır. Tarihi ve doğal güzellikleri ile ziyaretçilerini büyüleyen Amasra şehrin meşhur ilçesidir.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Bartın el işi ürünleri ile ön plana çıkan bir şehirdir. 17. yüzyıldan günümüze önemini oldukça yitirerek de olsa ulaşabilen el işlemelerinde Yöre halkının yerli zevkini ve yaratıcı gücünü bulmak mümkündür. Yüzyılların desenlerini gümüş pırıltılı ışıklarla yansıtan tel kırma ve yazmalar
Bartın'a özgü el sanatlarından sadece birkaçıdır. 17. yüzyıldan günümüze ulaşan ağaç oymacılığının en güzel örneklerini Amasra Çekiciler Çarşısında görebilir ve buradan birbirinden güzel ahşap hediyelik eşyalar, ev dekorasyon ürünleri ve gemi maketlerini satın alabilirsiniz.
Bunun yanı sıra yöre organik ve ev yapımı ürünler açısından da oldukça zengindir. Geleneksel Galla Pazarından köylülerin ürettikleri taze sebze ve meyveleri ev yapımı ürünleri satın alabilirsin.
.png)
