1-) Tarihi Doku
Oldukça zengin kültürel geçmişe sahip olan Bingöl, pek çok uygarlığın izlerine rastlayabileceğiniz bir şehirdir. MÖ 4000-5000 yıllarına kadar inen zengin tarihsel geçmişiyle Bingöl ve çevresi; Urartular, Asurlar, Hititler, Medler, Persler, Romalılar, Selçuklular, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar gibi birçok devletin hâkimiyet alanı içerisinde yer almasından dolayı tarih kokan bir coğrafyaya sahiptir. Bingöl merkezin geçmişi çok eskilere gidemese de şehrin en eski yerleşim yerleri olan Genç ve Kiğı şehrin tarihsel birikimlerini bünyelerinde taşımaktadır. Zaten şehirdeki tarihi eserlerin büyük bir kısmının şehir merkezinden ziyade Genç, Kiğı, Adaklı ve Solhan ilçesinin güney kısımlarında, Yenibaşak dolaylarında mevcut olması da bunu ortaya koymaktadır. Bingöl ve çevresinde bulunan bu eserlerin bir kısmı İslamiyet öncesi medeniyetlere aitken bir kısmı da İslam medeniyetine aittir. 1945 yılına kadar “Çapakçur” ismiyle bilinen şehre 1945 yılında “Bingöl” adı verilmiştir.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Doğu Anadolu Bölgesi’nde Yukarı Fırat bölümünde yer alan Bingöl, doğuda Muş, kuzeyde Erzurum ve Erzincan, Batıda Tunceli ve Elazığ, Güneyde ise Diyarbakır illeri ile çevrilidir. İl Merkezi denizden 1151 metre yükseklikte Çapakçur ovasının kuzeybatı köşesinde Murat suyuna Genç İlçesi civarında kavuşan Göynük suyunun bir koluna hâkim düzlük üzerinde kurulmuştur. İl sınırları içinde arazi oldukça engebeli ve yüksek olup denizden yüksekliği 1250 metreyi aşar. Dağlar ve tepelik alanlar çok geniş bir yer kaplar. Ova niteliğindeki yerler bile 1000 metrenin üzerinde bulunmaktadır. Bingöl ovasının dört tarafı dağlarla çevirilidir. Dağların yüksek kısımlarını doruklar, buzul gölleri, etek kısımlarını ise moren kalıntıları kaplamaktadır.
Bingöl, İzmir’e 1425 km, İstanbul’a 1311 km ve Ankara’ya 895 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe nüfusu 164.835 ve il genel nüfusu ise 279.812 olarak tespit edilmiştir. Bingöl’ün merkez ilçesi ile birlikte Adaklı, Genç, Karlıova, Kiğı, Solhan, Yayladere ve Yedisu olmak üzere 8 İlçesi, 3 Beldesi ve 325 köyü bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Karasal iklimin hâkim olduğu Bingöl, kuzeyden sokulan nemli-serin hava kütlelerine açık olması ve yükselti faktörü sebebiyle yazları sıcak, kışları soğuk bir iklime sahiptir. Kışların uzun sürdüğü Bingöl’de kar yağışı bol ve kar kalınlığı 3-4 metreyi bulmaktadır.
Sert bir karasal iklime sahip olan Bingöl’de hâkim bitki örtüsü bozkırdır. Bol kar ve yağmur yağışı olan Bingöl'ün her yanı, ilkbaharda yemyeşil bir bitki örtüsü ile kaplanır. Bilhassa akarsuların vadileri çok güzel ve yemyeşildir. Doğu Anadolu’nun en zengin orman alanlarına sahip olan illerden biri olan Bingöl’de ağaç türü olarak meşenin meydana getirdiği ormanlar yaygındır. Bu ormanlar 1900 m. yüksekliğe kadar yayılış gösterir. Ancak ormanların uzun süre tahrip edilmesi sonucunda ve ormanların tam anlamıyla yok edildiği yerlerde bozkır bitki örtüsü görülür. İlin toplam arazisi %7.28’i tarım arazisi, %27.92’si orman, % 10.25’i ağaçlandırma alanı, % 51’i mera, % 2.2’si çayır ve % 1.3’ü diğerleridir.
4-) Ekonomi
Sanayinin gelişmediği Bingöl’de ekonomi temel olarak hayvancılık, tarım ve ormancılığa dayanmaktadır. Bu sektörlerde çalışanlar nüfusun çoğunluğunu oluşturmaktadır. İmalat ve inşaat sanayiinde çalışanlar faal nüfusun %3’nü oluşturmaktadır. Şehirde önemli bir sanayi tesisi bulunmamaktadır. Yöre halkının en önemli geçim kaynağı olan hayvancılık şehir ekonomisinde önemli bir yer kaplamaktadır. Köylülerin büyük çoğunluğu geçimini bu sektörden karşılamaktadır. Arıcılık ve kümes hayvanı yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Canlı hayvan ve süt ürünleri satışından önemli bir gelir elde edilmektedir. Yeraltı kaynakları açısından yeterli rezerve ve zenginliğe sahip olmayan Bingöl’de az da olsa Genç ilçesinde demir, Karlıova ilçesinde ise linyit yatakları bulunmaktadır. Bingöl ilinin ticaretini ise ağırlıklı olarak yağ, keçi kılı, ham deri, av derisi gibi hayvan ürünleri ile her cins hayvan alım ve satımı teşkil etmektedir.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Bingöl kara yolu bakımından son dönemde önemli yatırımlara sahne olmuştur. Şehir yeni yapılmış bölünmüş yollarla, Doğu-Batı yönünde Orta Anadolu’yu İran’a, Kuzey-Güney yönünde Güneydoğu Anadolu Bölgesini Karadeniz’e bağlayan kavşak noktası haline gelmiştir. Malatya-Van ve Muş-Elazığ-Bingöl karayolu ile ülkenin her tarafına bağlanmaktadır. Bu güzergâhlar üzerinde mevcut olan pek çok tarihi ve turistik eserler görülebilir. Bu nedenle Türkiye’nin başta büyükşehirler olmak üzere çoğu şehrinden doğrudan otobüs seferleri düzenlenmektedir. Şehir merkezine 1 km mesafedeki Otogara özel araç veya minibüs ve belediye otobüsleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.
Bingöl Otogarı: İnönü Mahallesi, 12000 Bingöl Merkez/Bingöl
Tel: 0 (426) 214 24 44
2-) Demiryolu
Bingöl’e doğrudan demir yolu ulaşımı bulunmamaktadır. Ancak Haydarpaşa-Tatvan demiryolu Bingöl'ün Genç ilçesinden geçmektedir. Bu nedenle Ankara-Tatvan-Ankara arasında haftada 2 gün işleyen Van Gölü Ekspresini kullanarak Bingöl’e ulaşabilirsiniz.
Genç Tren Garı: Cumhuriyet Mah. Genç, Bingöl
Telefon: 0426 411 30 27
3-) Havayolu
Bingöl’de 2013 yılında kurulan Bingöl Havaalanı bulunmaktadır. Bingöl’de hava limanı tüm uçak seferlerine açıktır. Ankara, İstanbul ve İzmir hattına tarifeli uçak seferleri bulunmaktadır. Merkeze 20 km mesafe bulunan Havaalanından şehir merkezine ulaşım HAVAŞ servisleri ve belediye otobüsleri ile sağlanmaktadır.
Bingöl Havaalanı: Çeltiksuyu Merkez/Bingöl
Telefon: 0 (426) 215 00 67
Şehrin Meşhur Yönleri
Doğu Anadolu’nun en karlı şehirlerinden biri olan Bingöl, karı ve soğuğu kadar İsviçre’nin Alp Dağlarından sonra Dünyada güneşin doğuşunun tam olarak izlenebildiği iki yerden biri olan Bingöl Dağlarının Kale Tepesi ile meşhurdur. Bunun yanında Dünyanın ilk karayolu olarak kabul edilen Urartu yolu da Bingöl’de bulunmaktadır.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Bingöl’ü gezip gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Bu noktada Bingöl'ün yüksek dağlarındaki çiçeklerden elde edilen ve kendine özgü bir lezzete sahip olan Bingöl Balı ve yöresel usuller ile üretilen dut pekmezi alınabilecek yöresel lezzetlerin başında gelmektedir.
Ayrıca dokumacılık konusunda da meşhur olan Bingöl’den; halı, kilim, heybe, eldiven, paspas ve çorap gibi el sanatları ürünleri de satın alabilirsiniz.
.jpg)
