Çevresi dağ, ortası bağ olarak adlandırılan Erzincan, tarih boyunca çeşitli kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Gerek sahip olduğu tarihî, doğal ve kültürel zenginlikleri gerekse bölgesinde bulunan önemli turistik değerler nedeniyle Erzincan önemli bir gezi güzergâhı olmuştur. İşte Erzincan’a gitmenizi gerektiren tarihi ve doğal güzellikler.
1-) Altıntepe
Altıntepe, Tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan, günümüze kadar ulaşmış en önemli ve en sağlam Urartu şehirlerinden biridir. 2 bin 900 yıllık bir tarihe sahip olan Altıntepe’de 1959 yılında yapılan bilimsel kazı ve araştırmalarda iç içe iki kale duvarı ile korunan tapınak - saray kompleksi, mezarlar, konutlar ve çok sayıda arkeolojik eserler ortaya çıkarılmıştır. Höyükte bulunan ve MÖ. 8. yüzyıla ait eserler arasında, fildişi ve madeni eşyalar, miğfer ve kalkanlar, seramikler ve duvar resimleri bulunmaktadır. Çivi yazılı tunç eşyada, kral adları bulunmuştur. Urartu sanatının parlak dönemine ait yüksek düzeyli eserler Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenmektedir. Altıntepe buluntularında tanrı, insan, hayvan figür ve motifleri önemli yer tutmaktadır. Altıntepe kalıntıları, tapınak-saray kompleksi, sütunlu kabul salonu, açık hava tapınağı, üç adet mezar ve depo binasından oluşmaktadır. Şehir merkezine 15 km. uzaklıkta, Erzincan-Erzurum karayolunun 100 m. kuzeyinde yer alan Altintepe Ören Yerine özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
2-) Mama Hatun Külliyesi
Erzincan’da en çok ziyaret edilen tarihi yapılardan biri de Tercan’da bulunan Mama Hatun Külliyesidir. Kümbet, kervansaray, hamam ve camiden oluşan Mama Hatun Külliyesi, Erzurum ve çevresinde hüküm süren Saltuklu Beyliği’nin başına 587’de (1191) geçen II. İzzeddin Saltuk’un kızı Mama Hatun tarafından Erzurum-Erzincan kervan yolu üzerinde Tercan’da yaptırılmıştır. Mama Hatun Kümbeti, dilimli bir gövde ve külâhı ile onu kuşatan yuvarlak çevre duvarı ile birlikte Anadolu’da başka örneğine rastlanmayan bir plan şeması ve mimari özelliğe sahiptir. Ahlatlı Ebü’n-Nemâ b. Mufaddal’ tarafından yapılan bu âbidevî mezar yapısı birbirinden farklı iki kısımdan, kümbetten ve çevre duvarından meydana gelmiştir.
Yapılar topluluğunun önemli bir parçası olan kervansaray, 51×51 metre ölçüleriyle eş odaklı kervansaraylar grubundaki yapılar arasında en büyük olanıdır. Kare planlı yapı tamamen kesme taştan inşa edilmiştir. Dış duvarlar dört köşede silindirik kuleler, cephelerde yarım silindir veya dikdörtgen kesitli payandalarla takviye edilmiştir. Doğu cephesinin ortasında dışarıya taşkın bir taç kapı yer almaktadır. Kümbetle kervansaray arasındaki dikdörtgen planlı hamam küçük ölçülerdedir. Batıda sivri kemerli tonoz örtülü dikdörtgen bir soyunmalık mekânı vardır. Külliye yapıları arasında zikredilen cami tamamıyla değişikliğe uğramış ve yıkılan yapının yerine yeni bir cami inşa edilmiştir. Tercan ilçe merkezinde yürüme mesafesinde bulunan Külliyeye özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
3-) Sultan Melik Türbesi
Selçuklu Hükümdarı Alparslan’ın Anadolu’nun fethiyle görevlendirdiği Sultan Melik, 1071 – 1080 yılları arasında Kemah’la birlikte Erzincan, Divriği ve Şarki Karahisar bölgelerini egemenliği altına almıştır. 1071-1228'de yöreye egemen olan Mengücek Beyliği döneminde yapılan Sultan Melik Türbesi Kemah'ın kuzeybatısındaki, kayalık platform üzerinde bulunmaktadır. Halk arasında "Sultan Melek" olarak adlandırılan türbede, Mengücek Beyliği döneminde yaşayan Sultan Melik'in mumyası ve 5 mezar bulunmaktadır. İnşa malzemesi ve cenazeliğin orijinal şekli ile dikkat çeken Türbe, tığla duvarlı, sekiz köşeli olup alttaki mezar odasının ortasında üst katı taşıyan sekizgen bir sütun bulunmaktadır. Erzincan merkeze 50 km mesafede Kemah ilçe girişinde bulunan türbeye özel araç ve turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
4-) Abrenk Kilisesi
Anadolu’nun en sağlam Ermeni manastırlarından biri olan Abrenk Kilisesi’nin kitabesindeki bilgiye göre kilisenin yapımı 1854 yıllarına dayanmaktadır. Vank Dağı üzerinde bulunan Abrenk Kilisesi’nin hemen yanında etrafı duvarlarla çevrili bir şapel ve iki dikili taş yer almaktadır. Mimarisi ve bezemesiyle dikkat çeken dikili taşlar, XII. yy. dan sonra Selçuklu Prensi Nasurettin dönemiyle tarihlenen kitabeler taşırlar. Sarp Davit Ermeni Manastırı olarak da bilinen Abrenk Kilisesi mimarisiyle göz kamaştırmaktadır. Tercan’ın Üçpınar Köyü yakınlarındaki Vank dağının güneydoğusunda, çukurca bir alan içerisinde bulunan Abrenk Kilisesine özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
5-) Hıdır Abdal Türbesi
Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin yapı sanatını yansıtan önemli eserlerden biri olan Hıdır Abdal Sultan Türbesi Erzincan Kemaliye ilçesinde bulunmaktadır. Hızır Abdal Sultan Hacı Bektaşi Veli’den feyz almış ve bugün türbesinin bulunduğu yerdeki Ocak Köyü’nde bir Bektaşi dergâhı kurmuştur. Hıdır Abdal Sultan Türbesi XIII. yüzyıla tarihlendirilmekle beraber yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Taş işçiliğiyle dikkat çekici bir mimariye sahiptir. Sonraki dönemlerde yapılan eklerle orijinalliğinden kısmen de olsa uzaklaşmıştır.
6-) Karanlık Kanyon ve Taş Yol
Dünyanın en büyük kanyonları arasında ter alan Karanlık Kanyon, benzerlerini ABD‘de Grand Canyon’da ve Avrupa’da Alpler’de görebileceğiniz, yer yer 500-600 m, kapalı bir ekosistemi oluşturmuş bir doğa harikasıdır. Karanlık Su vadisine dik inen Karanlık Kanyon’dan Sandık köyünden Fırat ırmağı yatağına kadar inen “canyoning” sporuna elverişli bu vadi ayrı bir güzellik katmaktadır. Karanlık Kanyon’dan da geçen Kemah- Kemaliye arasındaki Fırat nehri rotası önemli kano dergilerinden biri olan Kanu-Magazine tarafından Avrupa’nın en iyi 10 rotası arasında gösterilmiştir. Erzincan'da coğrafi yapısı ve doğal güzellikleriyle her yıl çok sayıda adrenalin tutkunu yerli ve yabancı turisti misafir eden Kemaliye, Karanlık Kanyon ve Taş Yolu ile macera tutkunlarına unutulmaz güzellikler sunuyor. Her iki tarafı yer yer 400-500 metrelik sarp kayalık yamaçlardan oluşan Karanlık Kanyon boyunca macera tutkunlarına nefis manzaralar sunan 7 kilometre uzunluğundaki Taş Yol, güzergahtaki irili ufaklı 38 tünel ile çok sayıda keskin viraj ve uçurumlarıyla artık ulaşımdan ziyade turizm amaçlı kullanılıyor. Turistik Doğu Ekspresi ile seyahat eden yolcular, ilçedeki tarihi ve turistik yerleri gezerek, Karasu Nehri'nin ikiye böldüğü kanyonda, kano, rafting ve tekne turları da yapabiliyor. Kemaliye ilçesinde bulunan bu doğa harikası yere özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
7-) Girlevik Şelalesi
Doğal güzellikleri, bitki örtüsü, ağaçları, serin havası ve dinlenme yerleriyle Erzincan'ın en çok tercih edilen mesire yeri olan Girlevik Şelalesi, özellikle bahar aylarında açan papatyalar, rengarenk küpe çiçekleri ve daha birçok farklı bitki türü görsel bir şölen sunmaktadır. Yüksekliği yaklaşık 30 metre olan, üç katlı birçok koldan akan Girlevik Şelalesi'ne, yerli ve yabancı turistlerin ilgisi her geçen yıl daha da artmaktadır. Kış aylarında hava sıcaklığının sıfırın altına düşmesiyle donan Girlevik Şelalesi'nin bu hali, oldukça ilgi çekicidir. Donmayla birlikte oluşan buz sarkıtları, buz tırmanıcılığı sporu için elverişli bir ortam sağlamaktadır. Kış aylarında bu spora gönül verenler, donmuş şelalede gösteri yapmaktadır.
Erzincan şehir merkezine yaklaşık 35 kilometre mesafede, Çağlayan Bucağı, Girlevik Köyü'nde bulunan Şelaleye özel araç veya Erzincan şehir merkezi ile şelale arasında karşılıklı seferler düzenleyen toplu taşıma araçları ile ulaşım sağlayabilirsiniz.
8-) Otlukbeli Gölü
Kırmızı rengi ve muhteşem manzarası ile ziyaretçilerini kendine hayran bıraktıran Otlukbeli Gölü, oluşum bakımından karst kaynaklarının değil, maden sularının oluşturduğu dünyanın tek traverten set gölüdür. Bu özelliğiyle 15.04.1994 gün ve 612 sayılı Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile Doğal SİT Alanı olarak ilan edilmiş ve “doğal anıt” olarak nitelendirilmiştir. Otlukbeli Gölü’nü ülkemizdeki hatta dünyadaki diğer göllerden farklı özel kılan unsur set türüdür. Çünkü gölün oluşumunu sağlayan set, travertenden meydana geliyor ve faylar boyunca yüzeye çıkan maden sularının birikmesine neden oluyor. Bu durum Otlukbeli Gölü’nü ülkemizde ve dünyada benzeri olamayan bir doğa harikasına dönüştürüyor. Kapladığı alan açısından “küçük” olarak nitelendirilen bu göl, taşıdığı özellikler bakımından oldukça büyüktür. Göl içerisine hem maden suları ve kükürtlü sular hem de dere tarafından beslenen tatlı sular karışıyor. Jeolojik oluşumu günümüzde de devam eden Göl, hem keşif hem de fotoğraf çekmek isteyenler için çok güzel bir manzara sunmaktadır. Otlukbeli ilçesinde bulunan bu doğa harikası Göle özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
9-) Terzi Baba Türbesi
Asıl adı Muhammed Vehbi olan ancak mesleği terzilik olduğundan "Terzibaba" adıyla anılan Terzibaba, 1779-1848 yıllarında yaşamış ve tasavvufi konuları içeren "Kenzil Fütuh" adlı bir eseri bulunan İslam âlimidir. Erzincan'ın en büyük mezarlığı olan Kaledibi Mezarlığı'na, 1848 yılında vefat eden Terzibaba'nın defnedilmesiyle mezarlığın adı Terzibaba Mezarlığı olarak değiştirilmiştir. Türbeye dört basamaklı merdivenle çıkılır. Yapının giriş bölümünde iki sütunlu ve üzeri kurşun kaplı, yağmurluk çıkması bulunmaktadır. Süsleme unsurlarının yer almadığı türbenin içi sade, sekizgen planlı düz bir örtüden oluşmaktadır. Türbenin kapısı ve pencerelerinde çapraz demir kafesler vardır. Türbenin içerisinde bulunan iki sandukanın büyük olanı Terzibaba'ya diğeri ise Terzibaba’nın en yakın müritlerinden birine aittir. Bir yangın sonucu harap olan türbe, 1980'li yıllarda betonarme olarak tekrar yaptırılmıştır. Mezarlık, Osmanlı mimarisi özelliği olan kesme taştan inşa edilmiştir. Türbe ve mezarlık halk tarafından sıkça ziyaret edilmektedir. Erzincan şehir merkezinde bulunan Türbeye özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
10-) Ekşisu Mesire Alanı
Ekşisu, doğal maden suyunun çıktığı, geniş park alanlarının bulunduğu, yerli ve yabancı turistlerin en çok tercih ettiği, Erzincan'ın en gözde mesire alanlarından biridir. Burada yer alan çeşmelerden akan ve Böğert adıyla anılan maden suyu, çeşitli hastalıklara iyi gelmekte olup; anemi, karaciğer, mide, bağırsak ve safra yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Şehir merkezine 11 km uzaklıkta, eski Erzincan-Erzurum karayolu üzerinde bulunan Ekşisu Mesire Alanına özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
11-) Diğer Yerler
Erzincan’ın yukarıda belirtilen tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra geniş arkeolojik koleksiyonu ile 75. Yıl Kültür Merkezi’nde hizmet veren Erzincan Müzesini; şehir merkezine 15 km mesafede Karasu Nehri'nin kıyısında tüm güzelliğiyle gözlere hitap eden Beytahtı Mesire Alanını; Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliklerinden Mengüceklilerin merkezi Erzincan'ın Kemah ilçesinde hakim bir tepede kurulan ve Dünyanın sayılı doğal kalelerinden biri olan Kemah Kalesi'ni; şehir merkezine 45 kilometre uzaklıkta, Keşiş Dağları eteğinde yer alan ve 2 bin 850 metre yükseklikteki Türkiye'nin en yüksek krater gölleri arasında yer alan Aygır Gölünü; Türkiye‘nin en uzun kayak pistine sahip olan Ergan dağının harika manzarası eşliğinde kayak sporu yapılan Ergan Kayak Merkezini; 33 derecelik sıcaklığa sahip suyuyla birçok hastalığa şifa olan Erzincan Ilıcasını da gezilecek yerler listesine koymayı unutmayınız.
Ne Zaman Gidilir? Neler Yapılır?
Erzincan’a hâkim olan iklim koşulları ve gezilecek yerlerin niteliği dikkate alındığında Erzincan için en ideal gezi dönemi yaz aylarıdır.