1-) Tarihi Doku
Bölgede MÖ. 2. binin ortalarında yaşayan Azzi ve Hayaşa halklarından dolayı Gümüşhane’yi de içine alan bölgeye Azzi-Hayaşa ülkesi deniyordu. Hititler zamanında Gümüşhane çevresindeki gümüş yataklarının işletilmesiyle, bölge zenginleşmiştir. Hititlerden sonra bölgeye Urartular hâkim olmuş, M.Ö. 8. yüzyıl sonlarına doğru Kimmer-İskit akınları başlamıştır. Bu dönemde halkın büyük çoğunluğu göçe başlamıştır. Daha sonra Medler, Persler ve Pontos Krallığı bölgeye egemen olmuştur. M.Ö. 1. yüzyılda bölgede Romalıların hakimiyeti görülmektedir. M.S. 395'te Bizans İmparatorluğu’nun sınırları içerisindeydi. MS. 7. ve 8. yüzyıllarda Arap egemenliğine giren bölge toprakları, sonradan yeniden Bizans egemenliğine girmiş, 11. yüzyılda Saltuklular tarafından fethedilmiştir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet Trabzon Rum İmparatorluğu'nu yıkarak yöreyi Osmanlı egemenliği altına almıştır.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Gümüşhane, doğusunda Bayburt, batısında Giresun, kuzeyinde Trabzon ve güneyinde Erzincan ile komşudur. Yeryüzü şekilleri bakımından Köse, Kelkit ve Şiran ilçelerinin yer aldığı güney kesimi yüksek bir plato özelliği gösterirken, Merkez, Torul ve Kürtün ilçelerini kapsayan kuzey kesimi oldukça engebelidir. Dar ve derin vadilerle birbirinden ayrılmış yüksek dağlar kuzeyin belirleyici özelliğidir. Gümüşhane’nin ünlü yaylaları da bu kesimde yer alır. İlin en yüksek noktası 3.331 metre ile Abdal Musa Tepesidir. Gümüşhane’nin içinden geçen Harşit ile Kelkit vadisini boydan boya kat eden Kelkit Çayı ilin başlıca akarsularıdır. Arazinin % 60’ını dağlar, % 29’unu platolar, % 11’ini ovalar teşkil etmektedir.
Gümüşhane, İzmir’e 1331 km, İstanbul’a 1092 km ve Ankara’ya 752 km mesafede yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçe nüfusu 56.398 ve il genel nüfusu 164.521 olarak tespit edilmiştir. Gümüşhane’nin merkez ilçesi ile birlikte Kelkit, Şiran, Torul, Kürtün ve Köse olmak üzere 6 İlçesi, 8 Beldesi ve 318 köyü bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Gümüşhane coğrafik konumuna bağlı olarak iklim özellikleri bakımından Doğu Anadolu ile Karadeniz bölümü arasında bir geçiş teşkil etmektedir Kuzeydeki dağlar soğuk ve nemli kuzey rüzgârlarını engeller. Doğu Karadeniz havzasında kalan bölgelerde iklim nemli ve ılıktır. Kelkit bölgesinde kışlar soğuk, yazlar kurak ve Harşit Vâdisine göre daha sıcak geçer. Yazları sıcak ve kısa olan Gümüşhane ilinde kışlar yüksekliğin de etkisiyle uzun ve kar yağışlı geçmekte, yağış miktarı iç kesimlere doğru gidildikçe azalmaktadır. Yağışlar kışın ve ilkbaharda daha çoktur.
Karadeniz ikliminin yoğun etkili olduğu ilin kuzey kesimi bitki örtüsü yönünden oldukça zengindir. Harşit Vâdisi 1500 m yüksekliklere kadar yapraklı ağaçlardan meydana gelen ormanlarla kaplıdır. Gümüşhane Dağları’nın Karadeniz’e bakan kesimleri kayın, meşe, ladin, köknar ve sarıçam ağaçlarından oluşan ormanlarla kaplı iken ormanları yok olmuş bozkır görünümündeki güney kesimlerinde sadece sarıçam ağaçlarına rastlanılmaktadır. Gümüşhane topraklarının % 40’ı çayır ve mer’alarla, % 26’sı ekili dikili yerler ve % 22’si orman ve fundalıklarla kaplıdır.
4-) Ekonomi
Gümüşhane’nin sahip olduğu coğrafik koşullar ilin ekonomisini doğrudan etkilemektedir. Şehir sanayi bakımımdan gelişmemiş bir şehirdir. Şehrin ancak dörtte biri ekilebilir arazi olmasına rağmen, Gümüşhane’nin ekonomisi tarıma dayanmaktadır. Tarıma müsait ova ve vadileri azdır. Tarım daha çok Kelkit ve Şiran ilçelerinin geniş olmayan ovalarında tahıl ekimi şeklinde yapılır. Çayır ve mer’alar geniş bir yer kapladığından hayvancılık gelişmektedir. Koyun, kıl keçisi, sığır ve at beslenir. İsmini “gümüş” madeninden alan Gümüşhane maden bakımından çok zengindir. Fakat bu zenginlik toprağın altında yatmaktadır. Gümüşhane’de M.Ö. 4. asırdan beri bilhassa Osmanlı Devrinde Kanuni Sultan Süleyman Han ile Dördüncü Murad Han zamanında çok miktarda çıkarılan gümüş yatakları, 1914’ten sonra tamamen terk edilerek bu maden ocakları su ile dolmuştur. Osmanlı Devrinde Gümüşhane’nin Canca Mahallesindeki darphanede 12 çeşit gümüş ve altın para basılıyordu.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Gümüşhane’ye en kolay ve doğrudan ulaşım seçeneği karayolu ulaşımıdır. Bu noktada Karadeniz sahil güzergahı üzerinden sahil otoyolunu; Güneyden rahat erişim için Erzurum-Erzincan kara yolu ve doğudan erişim içinse Trabzon-Rize-Artvin karayolu Gümüşhane’ye ulaşım sağlayan yollardır. Özelikle İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya başta olmak üzere birçok şehirden Gümüşhane’ye doğrudan otobüs seferleri düzenlenmektedir. Şehir merkezinde bulunan Otogara özel araç veya minibüs ve belediye otobüsleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.
Gümüşhane Otogarı: Hasanbey Mah. Daltaban Sanayi Sitesi 1. Blok No:8 Gümüşhane
Tel: 0 (456) 213 14 32
2-) Demiryolu
Gümüşhane’ye demiryolu ulaşımı bulunmamaktadır.
3-) Havayolu
Gümüşhane’de havaalanı bulunmamaktadır. Gümüşhane'ye hava yolu ile gitmek için en yakın havaalanı olan Trabzon Havalimanı kullanılabilir. Trabzon ile Gümüşhane otogarı arasında günlük saat başı seferler düzenleyen otobüs firmaları vasıtasıyla Gümüşhane'ye ulaşım sağlayabilirsiniz.
Şehrin Meşhur Yönleri
Karadeniz'in küçük ve şirin şehri olan Giresun, fındığı ile bilinmektedir. Türkiye’de yetişen fındığın da yüzde 25’ine yakınını Giresun temin etmektedir. Bunun yanı sıra ‘’Kiraz’ın anavatanı’’ Giresun’dur. Bu nedenle ismini de Yunanca kiraz anlamına gelen Kerasus veya Keresea kelimelerinden aldığı bazı tarihçiler tarafından dile getirilmektedir. M.Ö. 74 yılında Romalı komutan Lucullus Doğu Karadeniz bölgesine yaptığı seferde batıda bilinmeyen yabani kiraz ağaçlarını görmüş ve Roma’ya geri dönerken kiraz fidanları götürmüştür. Böylece kiraz buradan tüm dünyaya yayılmıştır.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Gümüşhane’yi gezip gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Gümüşhane ziyaretlerinde mutlaka alınan yöresel ürünlerin başında Gümüşhane’nin en meşhur yiyeceklerinden olan Pestil ve Köme gelmektedir.
Bunun yanında Kelkit’in tarihi Orta Asya'ya dayanan zilli kilimleri, Kürtün ilçesinde üretilen ipek halılar ve gümüş objeler de alınabilecek yöresel eşyaların başında gelmektedir.
.png)
