1-) Tarihi Doku
Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Hatay’da yapılan araştırımalar neticesinde tarihi yaşam bulgularının M.Ö. 100.000’lere kadar uzandığı ve bölgenin orta paleolitik, neolotik, kalkolit dönemlerde ve tunç çağında yaygın bir yerleşim yeri olarak kullanıldığı anlaşılmıştır. İlk tunç çağından itibaren Amik Ovası’ndaki kurulan beylikler sırasıyla Akadların, Yamhad Krallığı´nın, Hititlerin ve Mısırlıların egemenliğine girmiş, Hitit İmparatoru I. Şuppiluliuma döneminde tekrar Hitit egemenliğine girerek, bu durum M.Ö. 13. yüzyıla kadar devam etmiştir. Hitit İmparatorluğu´ndan sonra bölge. Hattena Krallığının, Urartuların, Pers İmparatorluğuna bağlı Kilikya Satraplığı’nın, Makednların, Romalıların, egemenliğinde kalmıştır. M.S. 1. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkan Hristiyanlık, Kudüs dışında ilk defa Antakya’da yayıldı. Hz. İsa’ya inananlara ilk defa Antakya’da “Hristiyan” adı verildi. Hatay, Roma İmparatorluğu döneminde Antakya'nın, Roma ve İskenderiye'nin ardından dünyanın en büyük üçüncü şehri olduğu rivayet edilir. 395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye bölünmesiyle Doğu Roma (Bizans) sınırları içinde kalan Hatay yöresi, 638’de İslam orduları kumandanı Ebu Ubeyde İbn’ül Cerrah tarafından fethedildi. Emeviler döneminde (661-750) Antakya Halep’e bağlandı. Ardından Hatay bölgesi Abbasiler, Tolunoğulları, İkşitlerin, Hamdanoğullarının ve Kutalmışoğlu Süleyman Bey tarafından da Selçukluların hakimiyetine girmiştir. 1. ve 2. Haçlı seferleri sırasında bölge mahalli Müslüman Beylikler ile Latinler arasında paylaşılan Bölge, daha sonra Memluklerin ve 1516 yılında Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sırasında Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. 1. Dünya Savaşı´ndan sonra Fransızlar tarafından işgal edilen bölge, 18 yıl Fransızların egemenliğinde kalmıştır. Yayladağı, 1938’de kurulan Hatay Devleti sınırları içine kaldı. Hatay Devleti´nin de 7 Temmuz 1939’da Anavatana katılmasıyla, Türkiye sınırlarına dâhil oldu. Aynı yıl Hatay iline bağlı ilçe konumuna getirilmiştir.
2-) Konum, Coğrafi Yapı, Komşu İller, Nüfus
Ülkemizin güneyinde Akdeniz bölgesinde bulunan Hatay, İskenderun körfezinin doğu kıyılarında yer alır. Hatay, batıdan Akdeniz, güney ve doğudan Suriye, kuzeybatıdan Adana, kuzeyden Osmaniye ve kuzeydoğudan Gaziantep ile çevrilidir. il topraklarının %46,1’ini dağlar, %33,5’ini ovalar ve %20,4’ünü platolar oluşturur. Amanos Dağları’nın doğusunda, dağların uzanışına paralel graben alanı yer alır. Bu grabenin tabanında Amik Ovası bulunur. Bu ova ilin en önemli ve en verimli tarım alanını oluşturur. Hatay ilinin en önemli akarsuyu, kaynağını Lübnan’daki Bekaa Vadisi’nden alan Asi Nehri’dir.
Hatay , İzmir’e 1091 km, İstanbul’a 1130 km ve Ankara’ya 681 km mesafede yer almaktadır. Büyükşehir olan Hatay’ın TUİK verilerine göre 2019 yılı sonu itibariyle merkez ilçesi Antakya’nın nüfusu 383.354 ve il genel nüfusu 1.628.894 olarak tespit edilmiştir. Hatay’ın merkez ilçesi Antakya ile birlikte Altınözü, Arsuz, Belen, Defne, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Payas, Reyhanlı, Samandağ ve Yayladağı olmak üzere 15 İlçesi ve 589 mahallesi bulunmaktadır.
3-) İklim ve Bitki Örtüsü
Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü Hatay’da, Antakya, Dörtyol, İskenderun, Samandağ ilçelerinde kışlar ılık ve bol yağışlı, yazlar sıcak ve kurak geçer. Yayladağı’nda ve iç kesimlerde iklim, kıyı bölgelerine oranla daha serttir. Şehirde senede ancak bir kaç gün kar yağar.
Hatay’ın doğal bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Maki türleri, 4-5 m boyunda sert ve tüylü yapraklı bitkiler olup, 800 m’ye kadar rastlanmaktadır. Mersin, defne, kısa meşe, kermes, sakız, keçiboynuzu, yabani zeytin, zakkum, alıç, çitlembik, akçameşe, pırnal yörede en çok rastlanan maki türleridir. Arazinin % 50’sini tarım alanları, % 38’ini orman ve makiler, % 10’unu çayır ve mera arazileri oluşturur. İlde doğal örtüyü oluşturan ormanlar, Amanos Dağları ile Keldağ’da yoğunlaşmaktadır. Amanos Dağlarının denize bakan yamaçlarında, makilik alanlardan sonra, 800 m’den 1200 m’ye kadar ardıç gibi ibreli ağaçlarla, meşe, kayın, kızılcık, kavak, çınar ve tespih gibi yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar bulunur. 1200 m’nin üzerinde ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir ve yer yer ardıçlardan oluşan geniş orman alanları vardır.
4-) Ekonomi
Hatay ilinin ekonomik hayatına hâkim sektörler; ticaret, tarım, demir çelik, ulaştırma ve inşaat sanayisidir. Hatay toprakları verimli olup, sulanan ekim alanları çoktur. Modern tarım âletleri yaygındır. Bu bakımdan çok çeşitli ve bol ürün alınır. Tahıl, sebze ve meyve ambarıdır. Antakya sanayisi gelişmiş bir şehirdir. Bölgede ağırlıklı sektörler; ulaştırma (nakliye) yaş sebze meyve ihracatı(en çok narenciye), ayakkabı üretimi ve mobilyadır. Son yıllarda ihracatçı firma sayında ki artış, Hatay ekonomisine çok önemli bir hareketlilik kazandırmıştır. İlde özellikle 1970 yılında faaliyete geçen demir-çelik fabrikasıyla birlikte, İskenderun-Dörtyol-Payas çevresinde demir-çeliğe dayalı sanayi faaliyetleri yoğunluk kazanmıştır. Bu faaliyetlerin, Hatay’daki imalat sanayinin temelini oluşturduğu söylenebilir. Diğer taraftan ilde pamuk ve zeytin gibi tarım ürünlerine bağlı sanayi kolları da gelişme göstermiştir. Hatay’ın ihracat değeri diğer illerle karşılaştırıldığında, son on yılda devamlı ilk 10’da olduğu görülmektedir.
ULAŞIM
1-) Karayolu
Hatay’a ulaşım bakımından karayolu ulaşımı iyi bir alternatiftir. Bu noktada İstanbul’dan hareket edenler 1.117,6 km’lik yolu O-4 VE D750/E90 otobanı üzerinden 12 saatlik bir yolculukla tamamlıyor. Ankara- Antakya arası 7 saat 30 dakika, İzmir- Antakya arası da yaklaşık 10 saat sürmektedir. Karayolu ulaşım ağı ve yollar iyi olduğundan dolayı neredeyse Türkiye’nin her tarafından şehre doğrudan otobüs seferleri düzenlenmektedir. Şehir merkezine 6 km mesafedeki Otogara özel araç veya minibüs ve belediye otobüsleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz.
Hatay Otogarı: Çevreyolu üzeri 31000 Antakya / Hatay
Tel: 0(326) 2271705
2-) Demiryolu
Hatay ’a doğrudan demiryolu ile ulaşım imkânı bulunmamaktadır. Bu anlamda sadece Adana-Gaziantep arasındaki demiryolu hattından ayrılan bir tali hat İskenderun ilçesine kadar uzanır. Fakat bu hat daha çok yük taşımacılığına dönük olarak kullanılmaktadır.
3-) Havayolu
Hatay’da 2007 yılında hizmete açılan Hatay Havaalanı bulunmaktadır. Hatay’dan düzenli olarak Ankara, İstanbul, İzmir ve Kıbrıs/Lefkoşa’ya uçak seferleri düzenlenmektedir. Hatay Havaalanı, şehir merkezine 25 km uzaklıkta olup havaalanından kent merkezine HAVAŞ servisleri ve Hatay Büyükşehir Belediye otobüsleri hizmet vermektedir.
Hatay Havalimanı: Paşaköy, Havalimanı Cad 1/1, 31121 Hatay
Tel: 0326 235 13 00
Şehrin Meşhur Yönleri
Çok eskilere dayanan tarihi, kültürel zenginlikleri ve mutfağıyla Akdeniz Bölgesi’nin kendine has şehirlerinden biri olan Hatay özel ve etkileyici bir coğrafyaya sahiptir. Hristiyanlığın üç hac merkezi olmanın yanında Anadolu’da yapılmış ilk caminin bulunduğu şehirdir. Akdeniz'in batısından ve Ortadoğu’dan birçok kültürü kapmış olan Hatay, dünya medeniyet tarihi için evrensel bir simge şeklinde öne çıkmaktadır. Asi Nehri boyunca uzanan bereketli toprakların gölgesinde bulunan Hatay, mutfağındaki 600 çeşit yemekle ve dillere destan künefeyle de meşhurdur.
Yöresel Ürünler ve Yapılabilecek Alışverişler
Hatay’ı gezip gördükten sonra dönüşte kendinize, ailenize ve sevdiklerinize hediye almak isterseniz sizi memnun edecek miktarda yöresel ürün bulacaksınız. Medeniyetler buluşmasının yaşandığı Hatay’da Uzun Çarşı, Aktarcılar ve Baharatçılar Çarşısı’nda geleneksel el işçiliğinden, yemeklerine, giyimden, teneke işçiliğine kadar her türlü mesleğin icrasını burada görebilirsiniz. Bu Çarşılarda yapacağınız alışverişinizde yörenin dillere destan baharatlarını ve nar ekşisi, biber salçası, domates salçası, kırma yeşil zeytin, tuzlu yoğurt, Antakya peynirleri (yassı, dil, örgü, çökelek), taze kekik (zahter), almadan dönmeyiniz.
Hatay’ın tarihi çarşılarında ayrıca ipek dokuma ürünler, oyalı dantel ürünler, hediyelik eşyalar, süs eşyaları, takılar ve bölgeye özgü figürler ile Defne sabunu bulabilirsiniz.
Bunun haricinde uzun yolculuklar için özel olarak paketlenmiş Hatay Künefesi alabilirsiniz.
Gerek tarihi ile gerekse kültürü ile Hatay, gezilip görülmesi gereken yerlerin başında yer almaktadır. Antakya, dinlerin, kültürlerin kardeşliğini simgeleyen, Musevi, Hıristiyan ve Müslüman toplumlarının yaşadığı 23 yüzyıllık geçmişi ile bir cazibe merkezidir. Hıristiyanların üç dinî merkezinden biri olan Antakya’da, aynı caddenin bir köşesinde Hıristiyanlığın ilk yıllarında kilise olan Habib-i Neccar Camii, Katolik Kilisesi ve Yahudi Sinagogu bulunmakta ve günün bazı saatlerinde ezan, çan ve hazzan sesleri birbirine karışmaktadır. Medeniyetler şehri olarak bilinen Hatay sahip olduğu tarihî, doğal ve kültürel zenginlikler nedeniyle önemli bir gezi güzergâhı olmuştur. İşte Hatay’a gitmenizi gerektiren tarihi ve doğal güzellikler.
1-) Hatay Arkeoloji Müzesi
Dünyanın en büyük 2. mozaik koleksiyonuna sahip olan Hatay Arkeoloji Müzesi, mozaikler haricinde sahip olduğu paha biçilemez eserler ile Hatay gezilerini ilk durağı olma özelliğine sahiptir. MÖ 4 binli yıllardan başlayan tarihi geçmişi ile Hatay, Hitit, Roma, Helenistik, Bizans ve daha birçok dönemin ve medeniyetin kültür ve tarihi vesikalarını bünyesinde toplayan bir şehirdir. Burada yaşamış medeniyetlerin en somut kalıntılarını bulacağınız bu müze, 1948 senesinden beri ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Yaklaşık 35 bin eserin sergilendiği Hatay Arkeoloji Müzesi’ni eşsiz kılan mozaikler, 1932-1939 yıllarında Princeton Üniversitesi’nin yaptığı araştırmalarla ortaya çıkartılmıştır. Bu zenginlikler, merkezi Antakya’da olmak üzere Harbiye, Narlıca, Güzelburç, Samandağ ve çevresinde yapılan kazılar sonucu çıkartılan ve koleksiyonu tamamlayan mozaiklerdir. Hatay yöresindeki kazılarda ortaya çıkan zengin mozaik eser koleksiyonu bugün dünyanın yaklaşık 20 müzesine ve özel koleksiyonlarına dağılmış durumdadır. Antiokheia kökenli birçok eser bugün Hatay Arkeoloji Müzesi’nin yanı sıra Princeton Üniversitesi Sanat Müzesi (ABD), Worcester Müzesi (ABD), Louvre (Fransa) gibi müzelerde saklanmakta veya sergilenmektedir. Merkez Antakya ilçesinde bulunan Müzeye özel araç veya tolu taşım araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
2-) Titus Tüneli
Bir Roma eseri olan Titus Tüneli, dağlardan inerek yaşamı tehdit eden sel ve taşkınlardan korunmak amacıyla Roma İmparatoru Vespasian tarafından M.Ö. 1’nci yüzyılda yapımına başlanmış ve M.S. 81 yılında halefi ve oğlu Titus tarafından bitirilmiştir. Tümüyle dağ içine oyulan tünel bin 380 metre uzunluğunda, 7 metre yüksekliğinde ve 6 metre genişliğindedir. Esirlerin çekiç ve murç yardımıyla dağı oyarak şekillendirdiği tünel, elle yapılan dünyanın en büyük tüneli unvanıyla ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Titus ziyareti sırasında önemli bir antik liman kenti olan Seleucia Pieria da görülebilir. Hatay'ın Samandağ İlçesine 5 kilometre uzaklıkta Çevlik Örenyeri yakınında bulunan tünele özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
3-) Beşikli Mağarası
Titus Tünelinin deniz tarafındaki girişine göre sağ tarafta 100 metre kadar uzaklıkta bulunan Beşikli Mağara, kaya mezarlarının en geniş ve en ünlülerinden olup, içerisinde bölümler halinde on iki mezar vardır. Roma dönemine ait mezarların ise soylu bir yönetici ve ailesine ait olduğu sanılıyor. Mezarlar birbirlerinden duvarlar ile ayrılmıştır. Bu taş mezarlar, taş sütunlar ve kemerlerin birbirine bağladığı bölümler halinde olup, yukarıdan aşağıya yine taş merdivenlerle inilmektedir. Kayaların oyulması ile meydana getirilen, yer yer kapıların açıldığı bölümlerdeki sütunlar, sütun başlıkları, kademeler ve üst örtüyü kısmen süsleyen motifler orijinallerine uygun biçimde yapılmıştır. Hatay'ın Samandağ İlçesine 5 kilometre uzaklıkta Çevlik Örenyeri yakınında bulunan Beşikli Mağarasına özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
4-) Aziz Simone Manastırı
Aziz Simon Manastırı, efsanesi, eşsiz manzarası ve doğayla iç içe mimarisiyle kentin önemli turistik değerleri arasında yer almaktadır. "Stilitler Tarikatı"nın kurucusu Antakyalı St. Simon tarafından dini eğitimler verilmek üzere kurulan manastır, M.S.6.yy yapılmıştır. Türkiye'nin tek stylite manastırı olma unvanına sahip olan Aziz Simone Manastırı, Antakya-Samandağ arasında bir dağ üzerinde bulunmaktadır. Erken Hıristiyanlığın hac merkezi olarak kabul edilen St. Simone Stilist Manastırı ve eklentileri, kısmen kayalar üzerine oyulmuş ve kesme taşlardan yapılmış bir yapı olup, 132x160m. ebatlarında dikdörtgen biçiminde bir alan üzerine yerleşmiştir. Birbirine paralel iki duvarla çevrilmiş ve üç yönden girişi vardır. St. Simon'un 10 metre yüksekliğindeki taş sütun üzerinde 45 yıl inzivaya çekilerek yaşadığı yer olarak da anılan manastır, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Antakya'nın yaklaşık 29 km güneybatısında ve Samandağ'ın altı kilometre doğusunda bulunan Manastıra özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
5-) Saint Pierre Kilisesi
Hıristiyanlığın ilk kilisesi olarak bilinen Saint Pierre Kilisesi, doğal bir mağara olup eklemelerle kiliseye dönüştürülmüştür. Mağaranın Hz. İsa’nın on iki havarisinden biri olan Aziz Petrus’un ilk vaaz verdiği yer olduğuna ve mağarada cemaatin ilk kez ‘Hıristiyan’ adını aldığına inanılmaktadır. Bu nedenle St. Pierre Kilisesi Hıristiyanlığın ilk kilisesi olarak bilinir. Mağara, Hıristiyanlığın Roma Devleti tarafından resmi din olarak kabil edilmesinden sonra yapılan eklemeler ile gotik tarzda bir kilise şeklini almıştır. Aziz Petrus’un ilk Papa olarak kabul edilmesiyle Katolik inancının dünyaya yayılmasında bir merkez konumunu almıştır. Mağaranın tabanında tahrip olmuş bir şekilde M.S. 4 ve 5’inci yüzyıllara ait mozaik kalıntısı vardır. Ayrıca bir altar, niş içinde mermer küçük St. Pierre’nin heykeli, kutsal sayılan su, saldırı esnasında cemaatin gizlice kaçmasına yarayan tünel bulunmaktadır. 1983 yılında Papa VI. Paul tarafından Hıristiyanlar için Hac yeri ilan edilmiştir. Her yıl 29 Haziran’da Katolik Kilisesi tarafından burada ayin düzenlenir. Antakya- Reyhanlı yolu üzerinde kente iki kilometre uzaklıkta Habib-i Neccar Dağı yakınında yer alan Mağaraya özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
6-) Habibi Neccar Camisi
Antakya’nın 638 yılında Müslüman Arapların eline geçtiği dönemde inşa edilmiş olan Habib-i Neccar Camisi, Anadolu’da inşa edilen ilk cami olma özelliğine sahiptir. Cami, Hz. İsa’nın havarilerine ilk inanan ve bu uğurda canını veren Antakyalı Habibi Neccar’ın ismini taşımaktadır. Habibi Neccar’a ilişkin bu olay Kur’an-ı Kerim’de Yasin Suresi’nde geçmektedir. Caminin kuzeydoğu köşesinde, yerin 4 metre altında Habib-Neccar’ın ve Şem’un Safa’nın, girişte ise Yuhanna ve Pavlos’un türbeleri bulunmaktadır. Etrafı medrese odaları ile çevrilidir. Cami avlusunda bulunan şadırvan ise 19'uncu yüzyıl eseridir. Hatay merkezde Kurtuluş Caddesi ile Kemalpaşa Caddesi kavşağında yürüme mesafesinde bulunan Camiye özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
7-) Payas Kalesi
Haçlı seferleri sırasında Cenevizliler tarafından inşa ettirilmiş olan sekiz kuleli Payas Kalesi, Kudüs’e giden hacıların güvenliğini sağlamakla görevli Tapınak Şövalyeleri’nin kontrolü altında hizmet vermiştir. Payas Osmanlı hâkimiyetine geçince Cenevizlilerden kalan kalenin temelleri dahi onarılmayacak durumda olması sebebiyle, planına sadık kalınarak yeniden yapılmıştır. Kıbrıs’ın fethinden sonra önemi artan Kale, Osmanlı Devleti için önemli bir üs olmuştur. Payas Kalesi, Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi’nin batı kısmında yer almaktadır. Mimar Sinan’ın, külliyenin planını kaleyi de hesaba katarak tasarladığı ve kaleyi külliyenin bir parçası gibi değerlendirdiği anlaşılmaktadır. Payas Kalesi, fiziki konum itibariyle külliyenin doğu kanadındaki kervansarayın simetrik olarak dengeleyici unsuru gibi durmaktadır. Vatan şairi Namık Kemal Kıbrıs’a sürgüne gönderildiği zaman bir süreliğine Payas Kalesinde tutulmuştur. Kale Cumhuriyet’in ilk yıllarında da karakol ve hapishane olarak kullanılmıştır. Payas ilçesinde bulunan Kaleye, özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
8-) Kapılı Değirmenli Şelale
Dörtyol ilçesinin Kapılı köyü dere yatağında irili ufaklı birçok şelale bulunmaktadır. Tam bir ekoturizm cenneti olan bölgede yer alan şelaleler içinde en önemlisi ve güzeli, Kapılı Değirmenli Şelale’dir. Kapılı köyünün alt kısmında bulunan şelale yaklaşık 15 ila 20 metre arasında yükseklikten dökülmektedir. Şelalenin döküldüğü uçurum kenarına, zamanında burada yaşayan Kapılı köy halkı tahıllarını öğütmek için ahşap ve teneke karışımı bir değirmen yapmıştır. Değirmen tam şelalenin döküldüğü uçurumun yamaç kısmında, tehlikeli bir alandadır. Şelalenin dökülen suyunun alt kısımda oluşturduğu gölet ve yamacındaki bu değirmen kartpostallık bir görüntü ortaya çıkarmaktadır. Amanos Dağları'nın eteklerinde yer alan Kapılı Değirmenli Şelalesi, bulunduğu bölgenin yaşam ve ulaşım koşullarının zor olması nedeniyle yeni yeni keşfedilmiş doğa harikası bir yerdir. Hatay ilinden yaklaşık 76 km uzaklıkta Dörtyol ilçesine bağlı Kapılı köyü sınırları içinde Amanos Dağlarının eteklerinde bulunan Şelaleye özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
9-) Hamamat Kaplıcaları
Hatay'ın Amik ovasında bulunan ve asırlardır şifalı sularıyla bilinen Hamamat Kaplıcaları, 1700 mg/lt toplam mineralizasyon içeren Hamamat termal suları, gerek toplam mineralizasyon ve gerekse taşıdığı diğer fiziksel ve kimyasal özellikler bakımından şifalı sular arasında çok özel bir yere sahiptir. Yörenin en büyük kaplıcası olan Hamamat Kaplıcası, sularının bir benzeri Hindistan'da bulunmaktadır. Hamamat termal suları; Klorür ağırlıklı olup renksiz, kokusuz ve az gazlıdır. İçinde toksit madde bulunmamaktadır. Kırıkhan-Reyhanlı yolu üstünde, Kumlu ilçesi sınırları içinde yer alan kaplıcaya özel araç veya toplu taşıma araçlarıyla ulaşım sağlayabilirsiniz.
10-) Batıayaz Yaylası
Samandağ ilçesine bağlı olan ve Musa Dağı'nın eteklerinde kurulmuş olan Batıayaz Köyü, temiz havası, kaynak suları, yaylası ve doğal güzelliklerinin yanı sıra kültürel anlamda da zengin eserlere sahip bir yayla köyüdür. Eski bir Ermeni kilisesi, cami avlusunda 1000 yıllık bir çınar ağacı ve eski Ermeni yapıları bulunmaktadır. Tarih ve doğanın iç içe olduğu bir yayla köyündeki Çağlayan ve Karapınar mesire yerleri kayaların altından çıkan buz gibi sularıyla tanınmıştır. Kamp ve piknik alanlarındaki buz gibi billur suları, Akdeniz Bölgesi'ne özgü her türlü sebze ve meyvenin yetiştirilmesi, Ortadoğu ülkelerine yakınlığı nedeniyle, gerek yerlilerin gerekse Ortadoğu ülkelerinden gelen ziyaretçilerin ilgi odağı durumundadır. Günübirlik yeme içme üniteleri ve kamp yerleri bulunmaktadır. Hatay’a 20 km ve Samandağ’ına 17 km mesafede bulunan yaylaya özel araç veya turlarla ulaşım sağlayabilirsiniz.
11-) Diğer Yerler
Hatay ’ın yukarıda belirtilen tarihi ve doğal güzelliklerinin yanı sıra Hatay’ın Samandağ İlçesi'nde, Hz. Musa’nın toprağa diktiği asasının ölümsüzlük suyu sayesinde yeşermesiyle büyüdüğüne ve 3 bin yıllık geçmişinin olduğuna inanılan Hıdırbey Musa Ağacını; Musa Dağı'na sırtını, Akdeniz'e yüzünü dönen, serin, bol oksijenli, kendine has özelliklerinin yanı sıra Türkiye'nin, bütün nüfusu Ermenilerden oluşan tek köyü olan Vakıflı Köyünü; MÖ 300 yıllarında Büyük İskender’in generallerinden Seleucos I. Nikator tarafından kurulan Antakya Kalesini; Akdeniz’in en güzel koylarından birinde denize kadar uzanan bir yarım ada üzerinde kurulmuş olan, Amanos Dağları ile Akdeniz’in masmavi berrak suları arasında bir sahil bandında yer alan ve tertemiz denizi ve incecik kumuyla bölgenin önemli bir turizm merkezi olan Arsuzu; Mimar Sinan tarafından Payas’ta inşa edilmiş olan Sokullu Külliyesini; 1911 yılında Fuat Sahilli tarafından yaptırılan ve 1913 yılında yapımı bitirilen iki katlı taş binanın alt katında bulunan meşhur Affan Kahvesini; Şehrin merkezinde ve Asi Nehri'nin hemen kıyısında bulunan 52 bin metrekare genişliğindeki Antakya Belediye Parkını da gezilecek yerler listesine koymayı unutmayınız.
Ne Zaman Gidilir? Neler Yapılır?
Hatay’a hâkim olan iklim koşulları ve gezilecek yerlerin niteliği dikkate alındığında Hatay için en ideal gezi dönemi ilkbahar ve sonbahar aylarıdır.
1-) Şehrin Yemek Lezzetleri
Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Hatay Türkiye’nin Ortadoğu’ya, Ortadoğu’nun da Akdeniz’den dünyaya açılan kapısıdır. Binlerce yıllık tarihiyle medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan Hatay, kültürü ve tarihi kadar sahip olduğu özel mutfak kültürü ile de meşhurdur. Hatay’ın dillere destan mutfak kültüründen dolayı 2017’de UNESCO'nun ‘Dünya Gastronomi Şehirleri’ listesine girmiştir. Üzerinde yaşayan onlarca medeniyetin etkisiyle Hatay mutfağı, yemek, meze ve tatlı çeşitleri olarak ülkemizde ve Doğu Akdeniz’de en geniş çeşide ve lezzet bakımından en tercih edilir lezzetlere sahiptir. Hatay mutfağı denilince akla gelen ilk lezzetler, künefe, kâğıt kebabı olsa da 600’e yakın çeşit var. Bu nedenle yolunuz Hatay’a düştüğünde, yağsız dana etinin kıyım kıyım satırla kesilerek incecik hale gelmesiyle hazırlanan Tepsi Kebabını;
İskenderun’un bağrından kopup Türk et restoranlarının çoğunun menüsüne adını yazdırmış olan İskenderun Dönerini; baharat, salça, ceviz, sarımsak ve bayat ekmeğin birleşimi olan Muhammarayı; köfteye fellah denilen Hatay mutfağının olmazsa olmaz lezzetlerinden Fellah Köftesini; elde kuşbaşı haline getirilen etlerin kekik, domates, karabiber ve salçayla harmanlandığı Kağıt Kebabını;
nohut, sarımsak, zeytinyağı ve limon dörtlüsünün ana malzemelerini oluşturduğu Humusu; tahin, yoğurt ve patlıcanın lezzet yumağına dönüştüğü Mütebbeli; yumuşacık bir hamurun, ev yapımı biber salçası, sürke, zahter ve diğer baharatlarla buluştuğu bir lezzet olan Biberli Ekmeği;
Hatay'ın yöresel mezesi patlıcan salatası abagannuş diğer adıyla Babagannuşu; Osmanlı mutfağının en önemli tatlıları arasında yer alan ve dünyanın ilk peynir tatlısı olarak bilinen meşhur Hatay Künefesini;
yörede özel günlerde yapılan ve içindeki köftelerin anayı, küçük mantıların ise kızını temsil ettiği Analı Kızlı Yemeğini denemeyi unutmayınız.
Hatay’a gelen ziyaretçilerin konaklayabileceği çok çeşitli konaklama imkânları bulunmaktadır. Gelişen turizm potansiyeli ve kültürel öneme sahip yapılarıyla her yıl çok sayıda turiste ev sahipliği yapan kültür ve medeniyetlerin beşiği olan Hatay’da konaklamak için her bütçeye uygun kaliteli otel ve pansiyonlar bulunmaktadır. Özel sektöre ait konaklama yerlerinin haricinde Hatay’da ve ilçelerinde öğretmenevi ve polis evi gibi kamu kurumlarına ait konaklama yerleri de bulunmaktadır. Aşağıda kalınabilecek yerlerin listesi verilmiştir.
Hatay Antakya Merkez Öğretmenevi: Cumhuriyet Caddesi. Antakya Lisesi Yanı. No:41. Antakya/Hatay
Telefon: (326) 216 11 56
Hatay Polisevi: Atatürk Caddesi. Kavaslı Köprü Yanı. Hatay
Telefon: (326) 221 09 78
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Misafirhanesi: Ürgen Paşa Mah. Antakya/Hatay
Telefon: + 90 326 221 33 17
Web: //www.mku.edu.tr/
Hatay DSİ Misafirhanesi: Kanatlı mah. Atatürk Cad. No:65 31030 Antakya/Hatay
Telefon: 0 326 216 10 71
PTT Hatay Misafirhanesi: Akevler Mah. Ayşe Fitnat Hanım Cad., Antakya/Hatay
Telefon: (0326) 214 27 27
Hatay 2. Hudut Alay Komutanlığı Misafirhanesi: Kışla Saray Mah. Harbiye Cad., Antakya/Hatay
(0326) 216 05 58
1-) Festival ve Etkinlikler
Hatay zengin tarihini, kültürünü ve doğal güzelliklerini tanıtmayı ve korumayı amaçlayan yöresel ve ulusal düzeyde birçok etkinlik ve festivale ev sahipliği yapmaktadır. Yapılan bu festival ve etkinliklerden katılmanızı önerdiklerimiz şunlardır:
Künefe Festivali
Hatay’ın en büyük değerlerinden biri olan ve adını tüm dünyaya duyuran Hatay Künefesi’nin hem tanınırlığını artırmak hem de kente katma değer sağlamak amacıyla Hatay Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde düzenlenen Künefe Festivali, her yıl Temmuz ayında düzenlenmektedir. Hatay Künefesinin ikram edildiği ve halk konserlerinin verildiği Festival renkli görüntülere sahne olmaktadır.
5 Temmuz Kültür, Sanat ve Turizm Festivali
İskenderun Belediyesi tarafından düzenlenen ‘5 Temmuz Kültür, Sanat ve Turizm Festivali´ kapsamında spor karşılaşmaları, kortej yürüyüşü, çocuk etkinlikleri, yoğa, halk oyunları gösterileri, havai fişek gösterileri, dilek feneri etkinliği, bisiklet yarışı gibi birçok etkinliğin yanı sıra akşamları da halk konserleri düzenlenmektedir.
Dörtyol İlk Kurşun Kültür Sanat ve Turunçgil Festivali
Dörtyol Belediyesi tarafından organize edilen Dörtyol İlk Kurşun Kültür Sanat ve Turunçgil Festivali aralık ayında yapılmaktadır. Kara Mehmet Paşanın 19 Aralık 1918’de Fransızlara attığı ilk kurşun ile başlatılan bağımsızlık ve şeref mücadelesini ve şehrin tarihi, kültürel, sanatsal ve demografik unsurlarını ön plana çıkartmak ve daha geniş kitlelere duyurmak amacıyla düzenlenen festival kapsamında söyleşilerin yan ısıra narenciye yarışmaları, folklor gösterileri ve halk konserleri düzenlenmektedir.
Antakya Uluslararası Film Festivali
Antakya’nın tarihinden ve mitolojik Defne hikâyesinden esinlenerek “Altındefne Film Festivali” ismiyle 2013 yılında başlayan Antakya Film Festivali, Hatay Büyükşehir Belediyesi önderliğinde gerçekleşen festival, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sinema Genel Müdürlüğü, Samandağ Belediyesi, Mustafa Kemal Üniversitesi ve Antakya Ticaret Odasının destekleri ile her yıl Kasım veya Aralık ayı içerisinde zenginleşen içeriğiyle düzenlenmektedir. Medeniyetler şehri Hatay’ın sinema ile birlikte tanıtılmasını amaçlayan festival kapsamında dünya ve Türk sinemasının değerli örnekleri, Berlin, Cannes, Venedik, Karlovy Vary, Toronto, Rotterdam gibi saygın festivallerde gösterilen filmler seyirciyle buluşmaktadır.
2-) Sosyal ve Kültürel Alanlar
Hatay’da, tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabileceğiniz alışveriş merkezlerinin yanı sıra yöresel ürünleri satın alabileceğiniz yöresel çarşı ve dükkânlar bulunmaktadır. Bu noktada Palladium AVM, Park Forbes ve PrimeMALL Antakya isimli alışveriş merkezleri, Hatay’a gittiğinizde zaman harcayacağınız, keyifle alışveriş yapacağınız nezih mekânlardır. Bunun yanında tarihi dokularıyla hizmet veren Uzun Çarşı, Saraçhane, Bakırcılar, Semerciler, Mazmanlar, Kazzazlar, Demirciler Çarşısı ve Baharatçılar Çarşısında otantik bir gezi ve keyifli bir alışveriş yapabilirsiniz.
Tarihi ve doğal güzellikleriyle adından söz ettiren medeniyetler beşiği Hatay’da sosyal ve kültürel yaşam da hareketlidir. Hatay Kültür Merkezi ve Meclis Kültür Sanat Merkezi başta olmak üzere şehirdeki kültürel mekânlarda yıl boyu birçok etkinliğe ev sahipliği yapılmaktadır. Ayrıca Hatay Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu yıl boyunca önemli gösterilere imza atmaktadır. Kültür ve Tiyatro merkezilerine şehir içi toplu taşıma araçları ile rahatlıkla ulaşılabilir.
Hatay Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu: Çekmece Mah. Yeşilkent Cad. 157 Karanfil Şahin Apt. Defne, Hatay
Tel: 0326 213 59 48
3-) Üniversite
Hatay ’ta 1992 yılında kurulmuş olan Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi bulunmaktadır. Üniversitenin mevcut halde, 3 Enstitü, 13 Fakülte, 3 Yüksekokul, 9 Meslek Yüksekokulu, 1 Araştırma Uygulama Hastanesi, 1 Konservatuvar, 23 Araştırma Uygulama Merkezi ve Teknoloji Geliştirme Bölgesi ile yükseköğretim hizmeti vermektedir. Üniversite kampüs ve yerleşkelerine ulaşım belediye araçlarıyla sağlanmaktadır.
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi: Tayfur Sökmen Kampüsü (31060) Alahan-Antakya/Hatay
Telefon: 0 (326) 221 33 17 - 18 – 19
Web: https://www.mku.edu.tr/default.aspx
Kredi Yurtlar Kurumunun bünyesinde üniversite öğrencilerine hizmet veren 4 tanesi il merkezinde 4 tanesi ilçelerde bulunan toplam 8 yurt bulunmaktadır. Devlet yurtları haricinde şehir merkezinde öğrencilere hizmet veren bir çok özel yurt ve apart şeklinde öğrenci evleri de bulunmaktadır.
Antakya Yurdu: Eski İskenderun Yolu Üzeri Derince Mah. Yurt Sok. No:2 Antakya/Hatay
Telefon: 0(326) 267-3117, 0(326) 267-3118
Beyazıd-ı Bestami Öğrenci Yurdu: Derince Mah.Yurt Sok. No:52 Antakya/Hatay
Telefon: 0(326)3443307
Tayfur Sökmen Öğrenci Yurdu: M.K.Ü Tayfur Sökmen Kampus İçi Antakya/Hatay
Telefon: 0(326) 245-5401, 0(326) 245-5402
Cemil Meriç Öğrenci Yurdu: Derince Mahallesi Yurt Sok.No:4-3 Antakya/Hatay
Telefon: 0(326) 267-30-84
Yayladağı Öğrenci Yurdu: Tutlu Bahçe Mah. Vali Temel Koçaklar Sok. No:22 Yayladağı/ Hatay
Telefon: 0(326) 471-33-13
Gaziye Hatun Öğrenci Yurdu: Meydan Mah.543. Sok No:6 İskenderun /Hatay
Telefon: 0(326) 615-33-14
Muhyiddin İbn-i Arabi Öğrenci Yurdu: Barbaros Mah. 137/1 Sok. No: 4 İskenderun/ Hatay
Telefon: 0(326) 613-59-46
İskenderun Yurdu: Sakarya Mah. Prof. Muammer Aksoy Cad. No.144/1 İskenderun/Hatay
Telefon: 0(326) 615-25-15
4-) Kütüphane
Hatay ve ilçelerinde Kültür ve Turizm Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren halk kütüphanelerinin yanı sıra Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Merkez Kütüphanesi bulunmaktadır.
Hatay Cemil Meriç İl Halk Kütüphanesi: Cumhuriyet Mah. Şehit Mustafa Sevgi Cad. No:8 Antakya/Hatay
Tel: 0 (326) 216-1088
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Merkez Kütüphanesi: Mustafa Kemal Üniversitesi Tayfur Sökmen Kampusu Serinyol/HATAY
Tel: 0(326) 245-5380
Hatay Valiliği
Kışlasaray Mah. Vilayet Cad. Hükümet Konağı 31100 Antakya/Hatay
0326 214 62 13-14-15
Hatay Büyükşehir Belediyesi
Cumhuriyet Mh. Adnan Menderes Cd. No:4 Antakya/Hatay
0326 214 91 90
Hatay İl Emniyet Müdürlüğü
Sümerler mahallesi Laskiye Caddesi No:3 Defne/HATAY
0326 223 92 15
Hatay İl Jandarma Komutanlığı
Güzelbirlik Mah. E-5 Karayolu Cad.No.59 (31175) Antakya/Hatay
0326 221 02 94 - 95 - 96
https://hatay.jandarma.gov.tr/
Hatay İl Milli Eğitim Müdürlüğü
0326 227 68 68
Hatay İl Sağlık Müdürlüğü
Cumhuriyet Mahallesi Gündüz Caddesi No: 5 Antakya/Hatay
0326 214 61 56-57-58
https://hatayism.saglik.gov.tr/
Hatay Devlet Hastanesi
Güzelburç Mahallesi Kıbrıs Caddesi No: 81 Antakya - Hatay
0326 229 44 00